Sự cạnh tranh trên thị trường đường sẽ khốc liệt hơn trong năm nay

Sang năm 2019 này, thị trường đường có nhiều dấu hiệu lạc quan hơn, giá có thể có sự điều chỉnh, trong bối cảnh sản lượng của Ấn Độ và Brazil dự báo sẽ giảm. Tuy nhiên, sự cạnh tranh sẽ trở nên khốc liệt hơn.

Thị phần đường Thái Lan ở Indonesia sẽ tăng

Thị phần đường Thái Lan trong tổng khối lượng đường nhập khẩu vào Indonesia đang tăng lên. Trong giai đoạn tháng 1-11/2018, đường Thái Lan chiếm 81% trong tổng số 4,5 triệu tấn nhập khẩu vào Indonesia (tăng mạnh so với 57% của năm 2017). Trong khi đó, đường của khu vực Trung Nam Brazil, từ chỗ chiếm 26% tổng khối lượng nhập khẩu vào Indonesia trong năm 2017 (tương đương 1,1 triệu tấn) giảm xuống chỉ 1% (60.000 tấn).

Lý do của sự sụt giảm đường thô Brazil nhập vào Indonesia là do 3 nhà máy tinh luyện đường ở Indonesia năm 2018 bị ra khỏi chế độ miễn thuế (trong suốt 3 năm trước đó được miễn thuế). Những nhà máy này từ nay phải trả thuế 550.000 rupiah (37,93 USD) cho mỗi tấn đường thô Brazil.

Một yếu tố khác khiến cho đường thô Thái Lan trở nên rẻ hơn là cước phí vận tải trung bình từ Brazil sang Indonesia đối với mỗi tàu lớn (Supramax – trọng tải 40.000 – 45.000 tấn) trong năm 2018 tăng khoảng 6 USD/tấn so với năm trước, lên 37,5 USD/tấn, trong khi từ Thái Lan sang Indonesia chỉ tăng 3 USD/tấn lên 13 USD/tấn đối với tàu cỡ trung (Handysize – trọng tải 15.000 – 35.000 tấn). Ngoài ra, Thái Lan được mùa mía đường niên vụ 2017/18 (tháng 10 – tháng 9) và đồng baht Thái trượt giá trong gần suốt năm.

Về triển vọng tỷ giá và cước phí vận tải trong thời gian tới, hãng Brazilian VHP chào giá cước phí vận tải tàu Supramax từ Brazil sang Indonesia là 35 USD/tấn, tính ra tổng chi phí mỗi tấn đường tới Indonesia là 340 USD, bao gồm cả thuế nhập khẩu, trong khi Thai HiPol chào cước phí khoảng 12 USD/tấn, tương đương giá 308 USD/tấn (đã gồm thuế 5%). Xu hướng này chắc chắn sẽ còn tiếp diễn tới cuối năm 2019, khiến cho đường thô Thái Lan tiếp tục hấp dẫn hơn so với đường Brazil trên thị trường Indonesia.

Sản lượng đường của Ấn Độ giảm, xuất khẩu sẽ không nhiều như dự đoán

Hiệp hội Mía đường Ấn Độ ngày 20/1/2019 dự báo sản lượng đường nước này niên vụ 2018/19 (tháng 10 – tháng 9) có thể chỉ đạt 30,7 triệu tấn, thấp hơn 800.000 tấn so với dự đoán trước đây, và giảm 5,5% so với sản lượng năm trước, trong đó 500.000 tấn chuyển sang sản xuất ethanol từ mật mía ‘B’. Trước đây, Ấn Độ sản xuất ethanol từ mật mía ‘C’ – chưa bao giờ ảnh hưởng tới sản lượng đường. Chính phủ mới cho phép sản xuất ethanol từ mật mía ‘B" bắt đầu từ vụ này.

Nếu so sánh với những dự báo trước, sản lượng đường Ấn Độ niên vụ này đã được điều chỉnh giảm nhiều. Hồi tháng 7/2018, Hiệp hội dự báo sản lượng đạt 35 triệu tấn, sau đó hạ xuống còn 31,5 triệu tấn (trong báo cáo tháng 10/2018) do mưa bất thường và sâu bệnh ở một số khu vực.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng dự báo có sự sai số khá lớn. Dự báo về sản lượng vụ 2017/18 đưa ra là 26,1 triệu tấn, nhưng kế thúc vụ đạt tới 32,5 triệu tấn.

Để giải quyết tình trạng dư thừa đường trong nước sau hai vụ mùa bội thu, chính phủ Ấn Độ đã áp dụng Hạn ngạch xuất khẩu tối thiểu cho các nhà máy với mục tiêu xuất khẩu 5 triệu tấn đường trong mùa vụ 2018/19 với mức trợ cấp xuất khẩu 150 USD/tấn. Tuy nhiên, trong quý 4/2018, chỉ có 200.000 tấn đường thô và 160.000 tấn đường trắng chất lượng thấp (LQW) được ký hợp đồng xuất khẩu. Để đạt được mục tiêu của chính phủ là xuất khẩu 5 triệu tấn trong niên vụ 2018/19, nước này cần duy trì lượng xuất ít nhất 1,2 triệu tấn mỗi quý.

Platts ước tính tổng xuất khẩu trong niên vụ này sẽ chỉ đạt 2,6 triệu tấn, bao gồm 800.000 tấn đường thô và 1,8 triệu tấn đường LQW.

Sản lượng của Thái Lan giảm, xuất khẩu sẽ cạnh tranh với Ấn Độ

Thái Lan dự kiến sẽ sản xuất 132 triệu tấn mía và cho ra 14,2 triệu tấn đường trong niên vụ 2018/19 (tháng 10 – tháng 9), giảm lần lượt 2,2% và 2,7% so với niên vụ trước. Một số nông dân đã chuyển từ trồng mía sang các loại cây khác do giá giảm sâu trong vụ 2017/18 xuống chỉ 912 THB (27,70 USD)/tấn, thấp hơn 19% so với niên vụ trước. Giá mía giảm là do giá đường trên thị trường quốc tế giảm, xóa bỏ Quỹ đường cũng như chính sách ấn định giá đường cố định.

Đường của Thái Lan niên vụ 2018/19 đối mặt với nguy cơ phải cạnh tranh khó khăn hơn với đường Ấn Độ, trong tương lai sẽ phải cạnh tranh với cả đường Myanmar và đường Đài Loan – vào thị trường Trung Quốc lục địa qua đường biên giới. Gần đây, đường Thái Lan đã phải cạnh tranh với đường Ấn Độ, nhưng đường Ấn Độ đang có xu hướng gia tăng trong khu vực Châu Á.

Với mức giá 230-330 USD/tấn, FOB bờ biển phía Tây Ấn Độ, đường LQW của Ấn Độ đang có giá rẻ hơn so với đường trắng chất lượng cao (HQW) của Thái Lan (giá cao hơn khoảng 11-18 USD so với giá tại London). Đó là lý do khiến đường Ấn Độ đang giành được thị phần ở các nước quanh Ấn Độ Dương/Sudan/Somalia và nhiều thị trường khác.