Thuế đối ứng của ông Trump có hiệu lực: Mỹ viết lại quy tắc có từ 80 năm, chuyên gia nêu 1 điều quan trọng

Nước nào chịu thuế quan nặng nhất, nhẹ nhất?

Hầu hết các quốc gia đều chịu mức thuế thấp hơn mức ban đầu. Trong khi đó, Brazil (50%), Thụy Sĩ (39% - mức thuế trước đó là 31% ) và New Zealand (15% - trước đó là 10%), phải chịu mức thuế cao hơn so với mức thuế được công bố vào tháng 4.

Ngoài ra, hàng hóa của Canada và Mexico không được đăng ký tuân thủ Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada sẽ phải chịu mức thuế lần lượt là 35% và 25%.

Các mức thuế nhập khẩu nặng nhất được áp dụng cho Syria (41%), Lào và Myanmar (40%), ba quốc gia tương đối nghèo có quan hệ thương mại khá khiêm tốn với Washington. Iraq, Serbia đều 35% và Algeria là 30%. Brazil phải đối mặt với mức thuế 50%.

Mức thuế 50% của Lesotho đã được giảm xuống còn 15% - nhưng trước đó đã gây ra thiệt hại to lớn. Mức thuế ban đầu đã khiến người mua Mỹ tạm dừng đơn hàng, hàng nghìn người mất việc và chính phủ ban bố tình trạng thảm họa.

Ấn Độ cũng gây chú ý khi lả một đồng minh của Mỹ bị áp mức thuế quan lớn 25%.

Trong khi đó, tại Đông Nam Á, Thái Lan và Campuchia, hai quốc gia vừa đồng ý ngừng bắn sau cuộc xung đột biên giới kéo dài 5 ngày, hoan nghênh mức thuế 19% của họ là "đôi bên cùng có lợi" và "tin tuyệt vời", trong khi Malaysia mô tả mức thuế của mình là "kết quả tích cực".

Sự nhất quán này tạo ra một sân chơi bình đẳng cho các nền kinh tế Đông Nam Á. 

Nhận định về kết quả đàm phán thuế quan gần nhất, ông Murray Hiebert, Chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) trả lời phóng viên cho rằng hiện nay, các quốc gia cũng mới chỉ một thỏa thuận khung và vẫn cần đàm phán cụ thể các chi tiết. Vì vậy, việc đánh giá chiến lược đàm phán và thỏa thuận của nước nào ít tổn hại nhất là khó khăn.

Điều quan trọng, theo chuyên gia của CSIS là mức thuế 40% cho hàng hóa chuyển qua nước thứ 3 sẽ được áp dụng như thế nào. "Sẽ áp dụng sản phẩm 100% sản xuất tại Trung Quốc? Vậy còn nếu 80% sản xuất tại Trung Quốc?", ông nói thêm.

Về các cuộc đàm phán giữa Mỹ - Trung, ông Murray Hiebert cho biết chưa thể dự đoán được mức thuế quan áp dụng cho Trung Quốc. "Hai bên vẫn đang đàm phán. Điều thú vị là Washington đã giảm nhẹ một số hạn chế thương mại. Bắc Kinh cũng nới lỏng các lệnh kiểm soát trong bối cảnh 2 nước đang chuẩn bị cho một cuộc họp giữa ông Trump và ông Tập Cận Bình", ông lưu ý.

Ông Trump viết lại quy tắc thương mại toàn cầu

Trả lời phóng viên, ông Stephen Olson, Nghiên cứu viên cao cấp, Viện ISEAS - Yusof Ishak và từng là nhà đàm phán thương mại Mỹ cho rằng với động thái này, Tổng thống Trump đã cơ bản viết lại các quy tắc của thương mại toàn cầu.

Thay vì Mỹ đứng đầu một hệ thống được tạo ra để giảm thiểu các rào cản thương mại và điều hành các mối quan hệ thương mại theo các quy tắc có thể dự đoán được và được các bên thống nhất, các quốc gia muốn giao dịch với Mỹ giờ đây sẽ phải đối mặt với mức thuế quan cao hơn đáng kể và có thể bị tăng thêm bất chấp các quy tắc và hiệp định thương mại - ngay cả những hiệp định mà chính Washington đã ký kết.

Mỹ cũng lựa chọn rời khỏi cơ chế tối huệ quốc, một hệ thống mà chính họ đã tạo ra và dẫn dắt trong 8 thập kỷ, ông nói thêm.

(Quy chế tối huệ quốc được xem là một trong các nguyên tắc nền tảng của thương mại đa phương của Tổ chức Thương mại thế giới WTO. Theo đó, các nước phải bảo đảm đối xử công bằng với mọi thành viên khác về phương diện thuế quan và pháp lý - PV)

Ông Stephen Olson cũng cho rằng đây chưa phải hồi kết. Ông Trump coi đây là một chương trình truyền hình thực tế. Nhiều "thỏa thuận" hơn hoặc việc tăng thuế quan hơn nữa gần như chắc chắn sẽ xảy ra.

Ông Olson nhận định các nước đang phát triển, đặc biệt là ở Đông Nam Á, hy vọng theo đuổi các mô hình phát triển do xuất khẩu dẫn đầu sẽ bị ảnh hưởng đáng kể. Và khi tình hình lắng xuống, Trung Quốc có cơ hội vực dậy và nắm lấy vai trò với tư cách là người dẫn đầu thương mại dựa trên luật lệ.

Theo ông Murray Hiebert, Tổng thống Trump đã thúc đẩy mạnh mẽ việc miễn thuế quan bằng 0, điều này có nghĩa là các quốc gia này sẽ mua nhiều hơn từ Mỹ. Hầu hết các quốc gia đều nhất trí mua các sản phẩm của Mỹ như nông sản, khí hóa lỏng và máy bay Boeing. Các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc và EU cũng cam kết đầu tư hàng trăm tỷ đô la. Điều này có lợi cho nền kinh tế Mỹ.

Nhưng nếu các quốc gia này phải trả 20% thuế nhập khẩu, họ có thể bán ít hơn cho người tiêu dùng Mỹ và do đó buộc phải mua ít hơn từ Mỹ. Và nếu giá cả tăng lên, Mỹ sẽ phải đối mặt với lạm phát và chi phí sinh hoạt cao hơn, ông dự báo.

Phong cách đàm phán chưa từng có

Tổng thống Trump đã gây ra sự bối rối và lo ngại khi lần đầu công bố danh sách thuế quan của mình vào tháng 4. Nhiều nhà phân tích đã đặt câu hỏi, ví dụ, tại sao ông lại áp thuế 10% đối với Heard và McDonald - hai địa điểm ở Nam Cực chỉ có chim cánh cụt sinh sống - hoặc áp mức thuế khổng lồ 50% đối với quốc gia Lesotho nghèo khó ở miền Nam châu Phi.

Danh sách này thường là không có hoặc rất ít lời giải thích, tờ CNBC viết. David Henig, chuyên gia thương mại tại Trung tâm Kinh tế Chính trị Quốc tế Châu Âu, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Brussels, cho biết "thật khó để nói liệu có bất kỳ logic nào" để giải mã quyết định mức thuế của ông Trump.

Trả lời phóng viên qua email, ông Murray Hiebert cũng cho rằng phong cách của ông Trump rất khác, trước đây chưa từng xảy ra, qua việc một vài nước đề cử ông Trump cho giải Nobel Hòa bình.