'Tượng đài Nhật Bản' một thời Sharp muốn lấn sân mảng AI, xe điện, robot

Tờ Nikkei đưa tin, mới đây lãnh đạo tập đoàn Sharp của Nhật Bản cho biết họ dự định mở rộng sang những cơ hội công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, ngay cả khi hãng vẫn duy trì trọng tâm chặt chẽ vào các mảng chủ lực, bao gồm hoạt động kinh doanh màn hình tinh thể lỏng (LCD).

Sharp kỳ vọng sẽ tìm ra các động lực tăng trưởng “trong các lĩnh vực như AI, xe điện và robot”, Chủ tịch kiêm CEO Masahiro Okitsu nói trong một cuộc phỏng vấn cuối tháng 9, với mục tiêu các mảng mới này sẽ được tài trợ từ nguồn lợi nhuận ổn định từ trụ cột LCD.

Mảng LCD của Sharp hiện xoay quanh hai trụ chính: Khối B2C phục vụ hàng điện tử tiêu dùng gia dụng; và khối B2B bao gồm máy in đa chức năng và máy tính cá nhân. Khách hàng B2B chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. “Chúng tôi muốn phát triển các sản phẩm giải quyết các thách thức đa dạng mà văn phòng và nhà máy đang đối mặt, bằng cách kết hợp phần cứng với các giải pháp tùy chỉnh”, Okitsu nói.

Tận dụng công nghệ sẵn có, Sharp có kế hoạch chuyển sang các lĩnh vực tăng trưởng cao như AI và EV. “Trụ cột thứ ba được tìm thấy ở đó nhiều khả năng sẽ trở thành chủ đề trọng tâm trong kế hoạch trung hạn tiếp theo”, ông nói, đề cập đến kế hoạch quản trị kéo dài đến năm tài khóa kết thúc tháng 3/2028.

Chi phí R&D của Sharp vốn đã giảm liên tục kể từ mức đỉnh 108,5 tỷ yen (703 triệu USD) năm tài khóa 2018 đã tăng trở lại trong tài khóa 2024 lần đầu tiên sau sáu năm. Trong kế hoạch trung hạn mới, Sharp dự kiến đầu tư trung bình 80 tỷ yen mỗi năm cho R&D.

Nếu trước đây phần lớn ngân quỹ đổi mới được dồn cho LCD, thì khoảng 80% sẽ chuyển sang nhóm “brand operations” – bao gồm các thiết bị gia dụng như máy giặt. Đến cuối năm tài khóa 2027, đầu tư R&D cho nhóm brand này dự kiến sẽ tăng gấp đôi so với giai đoạn ba năm tính đến tài khóa 2023.

Tại buổi họp kết quả kinh doanh tháng 8, Sharp cho biết hãng đang xem xét bước vào thị trường trung tâm dữ liệu đang bùng nổ, hợp tác với công ty mẹ Foxconn (Hon Hai Precision Industry) của Đài Loan. “Khi Foxconn – hãng sản xuất server AI – mở rộng hoạt động tại Nhật Bản, Sharp hy vọng sẽ đóng một vai trò ý nghĩa”, Okitsu nói, đề cập khả năng tham gia vào lắp đặt server, bảo trì, và hoạt động bán hàng. “Chúng tôi thậm chí có thể tận dụng cả các nhà máy chưa sử dụng của Sharp cho mục đích này”.

Okitsu lưu ý rằng Foxconn – nhà cung cấp dịch vụ sản xuất điện tử cho nhiều thương hiệu công nghệ nổi tiếng toàn cầu không có thương hiệu tiêu dùng riêng, trong khi Sharp lại có thương hiệu mạnh tại Nhật.

Nếu sự hợp tác thành công, “điều đó có thể giúp Foxconn dễ dàng liên kết với các công ty Nhật trong những lĩnh vực khác, như ô tô”, ông nói. “Chúng tôi muốn tạo ra một ví dụ thành công về sự hợp tác giữa doanh nghiệp Nhật và Đài Loan cùng thịnh vượng tại thị trường Nhật”.

DẦN HỒI PHỤC

Sharp hiện đang ở một ngã rẽ lớn trong chu kỳ phát triển – không sụp đổ, nhưng cũng chưa thật sự hồi phục. Sau nhiều năm vật lộn với thua lỗ, tái cấu trúc và cắt giảm nhân sự, bức tranh tài chính của Sharp hiện tại là một bức tranh “xanh nhạt”: Đã bớt rủi ro hơn so với giai đoạn khủng hoảng 2015-2016, nhưng vẫn thiếu sức bật mạnh mẽ.

Kết quả kinh doanh gần nhất cho thấy tăng trưởng doanh thu không còn lao dốc như những năm trước, nhưng biên lợi nhuận vẫn mỏng và áp lực lên dòng tiền hoạt động còn rất rõ rệt.

Mảng LCD – vốn từng là “linh hồn” của Sharp – đã mất lợi thế trong một thị trường đang commoditise, bị Trung Quốc dẫn dắt bởi giá rẻ và quy mô. Điều này buộc Sharp phải chuyển trọng tâm sang các dòng sản phẩm tiêu dùng có thương hiệu (brand business) để giữ biên lợi nhuận, thay vì tiếp tục chạy đua sản lượng trong những lĩnh vực mà giá bán giảm nhanh hơn tốc độ đổi mới.

Trong mảng gia dụng, Sharp vẫn duy trì được “độ nhận biết” thương hiệu cao ở thị trường nội địa Nhật, và sự hiện diện lâu năm giúp hãng vẫn có một tập khách hàng trung thành ở phân khúc trung – cận cao cấp.

Dòng sản phẩm máy giặt, tủ lạnh và lò vi sóng có công nghệ Plasmacluster của Sharp vẫn được định vị như một lựa chọn “công nghệ Nhật đáng tin cậy” – nhưng điều đáng lo là tốc độ tiêu thụ nội địa Nhật đang chậm hơn tốc độ già hóa dân số, khiến quy mô thị trường thu hẹp dần.

Tại Đông Nam Á, Sharp vẫn có chỗ đứng, đặc biệt ở Thái Lan và Indonesia, nhưng cạnh tranh từ Samsung, LG và cả TCL đang gia tăng. Những thị trường mới nổi mà trước đây từng là động lực mở rộng giờ lại trở thành nơi cạnh tranh giá “ăn mòn lợi nhuận”.

Trong phần B2B, máy in đa chức năng (MFP) – vốn từng là trụ chống lưng ổn định – cũng đang chịu áp lực vì chuyển đổi số làm giảm nhu cầu in ấn. Mảng PC lại không phải lợi thế cốt lõi của Sharp, và hãng khó có khả năng cạnh tranh về kiến trúc bán dẫn hay hệ sinh thái phần mềm như Apple hoặc Microsoft .

Chính vì vậy, Sharp – dù vẫn đang có doanh thu ổn định – lại thiếu một nhân tố thật sự mới mẻ để kéo toàn bộ tập đoàn đi lên. Điều này giải thích vì sao ban lãnh đạo phải ngã sang các hướng như AI, EV, data center – vì nếu không tạo ra một trụ cột mới trong 3-5 năm tới, Sharp sẽ rơi vào bẫy “bình ổn nhưng không tăng trưởng”.

Một áp lực nữa là kỳ vọng của Foxconn. Dù Foxconn đã cứu Sharp khỏi bờ vực phá sản, nhưng Foxconn cũng là một cổ đông khó tính: họ muốn Sharp không chỉ là một “thương hiệu kiểu Nhật hoài niệm”, mà phải trở thành một asset chiến lược, giúp họ mở đường thâm nhập vào chuỗi cung ứng Nhật Bản – nơi các tập đoàn trong nước có truyền thống đóng kín.

Điều đó tạo nên sự cấp bách: Hoặc Sharp tham gia vào làn sóng AI – data center – robot – EV sớm, hoặc sẽ bị hút về vai trò phụ trợ, chỉ còn là một dòng thương hiệu tiêu dùng hạng vừa.

Theo: Nikkei, CNN