VinFast - Biểu tượng cho khát vọng lớn của nền công nghiệp Việt Nam sau 50 năm thống nhất

Ngày 30/4/1975, đất nước hoàn toàn giải phóng, Bắc Trung Nam thống nhất, non sông liền một dải. Vượt lên những mất mát của chiến tranh, trong nhiều thập niên sau đó, đặc biệt kể từ công cuộc Đổi mới năm 1986, Việt Nam không ngừng nỗ lực vươn lên để công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

50 năm sau, nền công nghiệp Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể: cơ sở hạ tầng được cải thiện mạnh mẽ, năng lực sản xuất gia tăng, khu vực công nghiệp chế biến - chế tạo trở thành động lực chính của tăng trưởng GDP, đóng góp khoảng 20% tổng sản phẩm quốc nội.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia kinh tế vĩ mô, Việt Nam đi nhanh, nhưng phần lớn vẫn đi trên đôi chân người khác. Lực đẩy công nghiệp chủ yếu đến từ FDI, trong khi các doanh nghiệp nội địa vẫn chưa tạo được thương hiệu mạnh hay chuỗi giá trị riêng.

Câu chuyện công nghiệp Việt Nam là câu chuyện của sự phát triển "bề rộng" nhiều hơn là "bề sâu". 70% kim ngạch xuất khẩu đến từ khu vực FDI và chủ yếu tập trung vào các ngành thâm dụng lao động như dệt may, điện tử, lắp ráp. Trong khi đó, các ngành công nghiệp nền tảng như cơ khí chính xác, chế tạo máy, hóa chất… vẫn phát triển chậm. Công nghệ lõi vẫn nhập khẩu, giá trị gia tăng thấp.

Một chuyên gia kinh tế từng nhận xét, nền công nghiệp Việt Nam giống như một thân hình to lớn nhưng bộ xương yếu. Chúng ta có nhiều khu công nghiệp, nhiều nhà máy, nhưng thiếu doanh nghiệp đầu tàu, thiếu một bản sắc công nghiệp riêng của Việt Nam.

Ngay cả trong ngành ô tô - ngành công nghiệp được kỳ vọng sẽ "dẫn dắt" quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Việt Nam cũng từng chật vật hàng thập kỷ mà không thể tạo ra một thương hiệu xe nội địa nào đủ sức cạnh tranh. Các liên doanh chủ yếu lắp ráp, linh kiện nhập khẩu chiếm tỷ trọng lớn. Tỷ lệ nội địa hóa thực chất của ngành ô tô Việt Nam trải qua hàng chục năm vẫn chỉ quanh quẩn ở mức 10%.

Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của VinFast vào năm 2017, một doanh nghiệp nội địa bắt tay sản xuất ô tô từ con số 0, đã đánh thức chuỗi ngày ngủ đông của ngành công nghiệp ô tô Việt và trở thành sự kiện mang tính bản lề cho hành trình công nghiệp hóa Việt Nam.

Tháng 9/2017, VinFast được Tập đoàn Vingroup thành lập với mục tiêu rõ ràng: xây dựng một thương hiệu ô tô Việt Nam mang đẳng cấp quốc tế. Chỉ sau 21 tháng, VinFast đã xây dựng hoàn chỉnh tổ hợp nhà máy sản xuất hiện đại hàng đầu khu vực tại Hải Phòng rộng 335ha và phát triển thành công 3 mẫu xe đầu tiên. VinFast cũng là thương hiệu xe hơi "made in Việt Nam" đích thực đầu tiên bước chân ra thế giới, với các mẫu xe VinFast Lux A2.0 và Lux SA2.0 được giới thiệu tại Triển lãm Paris Motor Show 2018 - một trong những sân khấu danh giá nhất của ngành công nghiệp xe hơi toàn cầu.

Đó không chỉ là tốc độ kỳ tích trong ngành công nghiệp nặng, vốn yêu cầu vốn đầu tư, kỹ thuật và chuỗi cung ứng phức tạp, mà còn là lời khẳng định rằng Việt Nam có thể đi tắt, đón đầu bằng chiến lược bài bản và tầm nhìn dài hạn.

TS. Trudel Huynh, ĐH Khoa học ứng dụng HAN (Hà Lan) cho biết, ông dõi theo VinFast từ những ngày đầu, nhưng khi đó chỉ vì… tò mò xen lẫn hoài nghi, bởi Việt Nam chưa từng có ngành công nghiệp sản xuất ô tô đúng nghĩa. Nhưng VinFast giống như một bộ phim truyền hình hấp dẫn, càng xem càng cuốn, những nghi hoặc ban đầu đều được sáng tỏ.

"Cách làm của VinFast rất khác. Họ không đi theo lối mòn lắp ráp như các liên doanh trước đây, mà đầu tư bài bản vào R&D, tự chủ khâu thiết kế, đứng đầu chuỗi sản xuất để xây dựng một thương hiệu toàn cầu ngay từ đầu", TS Huynh nhận xét.

Năm 2022, VinFast tuyên bố dừng sản xuất xe xăng để chuyển toàn bộ sang xe điện, trở thành hãng xe thuần điện đầu tiên tại Đông Nam Á. Đây là một quyết định mang tính quyết đoán và thể hiện tầm nhìn xa của hãng xe Việt, khi ô tô điện trở thành tương lai của thị trường ô tô toàn cầu và chỉ những người tiên phong mới có cơ hội giành chiến thắng.

Trong vòng chưa đầy 4 năm, VinFast đã tung ra hàng loạt mẫu xe điện phủ kín tất cả các phân khúc, từ mini-car tới SUV full-size, từ mẫu xe bán tải ý tưởng tới các dòng xe tối ưu cho dịch vụ. Không dừng lại ở thị trường nội địa, VinFast liên tục mở rộng quốc tế, xây dựng hệ thống showroom tại Bắc Mỹ, châu Âu, Indonesia, Philippines và gần đây là Ấn Độ - thị trường có dân số lớn nhất thế giới. Tại Indonesia và Ấn Độ, VinFast cũng đã bắt đầu triển khai xây dựng các nhà máy sản xuất.

Đặc biệt, năm 2023, VinFast đã niêm yết cổ phiếu tại sàn Nasdaq, một trong những sàn chứng khoán lớn nhất thế giới. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên một công ty sản xuất ô tô Việt Nam bước chân vào hệ thống tài chính toàn cầu.

"Trở thành công ty niêm yết tại Mỹ là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển toàn cầu của VinFast. Đây không chỉ đơn thuần là những giao dịch trên thị trường chứng khoán, mà còn ghi nhận niềm tin mạnh mẽ vào tầm nhìn và tiềm năng của chúng tôi, cũng như thực hiện cam kết của chúng tôi là làm cho các phương tiện điện thông minh, an toàn và thân thiện với môi trường trở nên dễ tiếp cận hơn với mọi người", bà Lê Thị Thu Thủy, Chủ tịch công ty VinFast cho biết.

Theo TS Trudel Huynh, hành trình của VinFast sẽ còn rất dài do tính cạnh tranh khốc liệt của ngành công nghiệp sản xuất ô tô toàn cầu. Nhưng xét trên nhiều góc độ, hãng xe Việt đã đạt được những thành tựu khiến nhiều hãng xe lớn phải ghen tị."VinFast thu hút sự quan tâm của cả ngành ô tô thế giới khi một công ty xe điện đến từ Việt Nam, quốc gia chưa từng có truyền thống sản xuất ô tô, lại chọn đi ra toàn cầu từ ngày đầu tiên và có được những thành công bước đầu khó tin", TS Huynh nhận xét.

Chính vì sự "khó tin" ấy, nhiều nhà lãnh đạo thế giới khi thăm Việt Nam đều ghé thăm tổ hợp VinFast tại Hải Phòng , từ Tổng thống Indonesia Joko Widodo, Thủ tướng Luxembourg Xavier Bettel, Tổng thống Bulgaria Rumen Radev… tới nhiều đoàn lãnh đạo cấp cao của các quốc gia, tổ chức quốc tế. VinFast đã trở thành một "đại diện tiêu biểu" cho năng lực sản xuất và tầm nhìn công nghệ của Việt Nam.

PSG.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam , nhận định, VinFast là minh chứng rõ ràng nhất cho tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, đúng như yêu cầu của thời đại công nghiệp 4.0. Đây là doanh nghiệp không chấp nhận giới hạn, thể hiện khát vọng vươn lên của dân tộc Việt Nam.

"Khởi sự của những doanh nghiệp như VinFast sẽ là nền tảng tốt để Việt Nam từng bước khẳng định vị thế của mình trên thế giới. Và sau đó, cùng với một số tập đoàn lớn khác, VinFast hoàn toàn có thể giúp Việt Nam hiện thực hóa giấc mơ trở thành một thế lực toàn cầu về ô tô điện trong tương lai", ông Trần Đình Thiên nói.

Theo TS. Trudel Huynh, VinFast không chỉ đại diện cho một mô hình sản xuất, mà còn là một mô hình chiến lược phát triển quốc gia mới. "VinFast đang tạo ra một điểm tựa chiến lược để Việt Nam bứt phá trong ngành công nghiệp xanh. Nếu thành công, đây sẽ là tấm bản đồ chỉ đường cho các ngành khác đi theo", vị chuyên gia bình luận.

Khát vọng và quyết tâm của VinFast trong ngành công nghiệp xanh Việt Nam đã được hiện thực hóa một cách mạnh mẽ. Năm 2024 chứng kiến sự trỗi dậy vượt bậc của hãng xe này trên thị trường ô tô Việt Nam, tới tổng doanh số đạt hơn 87.000 xe, chính thức vươn lên trở thành hãng xe số 1 thị trường.

Đà tăng trưởng ấn tượng này tiếp tục được củng cố trong những tháng đầu năm 2025. Tính đến hết quý I/2025, VinFast đã bán ra hơn 35.100 xe, cho thấy sự tin tưởng và ủng hộ ngày càng lớn của người tiêu dùng Việt đối với thương hiệu xe điện quốc dân. Các mẫu xe chủ lực như VF 3 và VF 5 liên tục nằm trong top những xe bán chạy nhất thị trường, minh chứng cho sự phù hợp của sản phẩm với nhu cầu và thị hiếu của khách hàng, đồng thời khẳng định vị thế dẫn đầu của hãng xe Việt tại thị trường trong nước.

Tuy nhiên, sự thành công của VinFast không chỉ nằm ở những con số về doanh số hay thị phần mà còn ở những tác động lan tỏa đến nền kinh tế Việt Nam. VinFast đã tạo ra hàng chục nghìn việc làm chất lượng cao, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ như sản xuất linh kiện, vật liệu, logistics…, góp phần nâng cao trình độ công nghệ và kỹ năng của người lao động Việt Nam. 

Hơn thế nữa, sự hiện diện của một thương hiệu ô tô Việt Nam trên thị trường quốc tế đã góp phần nâng cao hình ảnh và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, khẳng định khả năng sáng tạo và đổi mới của người Việt.

Nhà quan sát Dương Quốc Nam nhận xét, câu chuyện về sự ra đời và phát triển thần tốc của VinFast là một minh chứng sống động cho khát vọng vươn lên, tinh thần tự lực tự cường và bản lĩnh của người Việt Nam."Hơn cả vai trò một nhà sản xuất ô tô , VinFast là một ngọn hải đăng của nền công nghiệp Việt Nam trên hành trình hội nhập và phát triển, góp phần khẳng định vị thế của một quốc gia độc lập, tự cường và đầy tiềm năng trên bản đồ kinh tế thế giới", ông nói.

Theo các chuyên gia, hành trình 50 năm kể từ ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước tới nay đã chứng kiến những bước chuyển mình quan trọng của Việt Nam trên mọi lĩnh vực. 50 năm trước, cả dân tộc Việt Nam như vỡ òa trong thời khắc đánh dấu sự thống nhất non sông. 50 năm sau, Việt Nam đã cho thế giới thấy hình ảnh của một đất nước hòa bình, với một nền công nghiệp vững mạnh, tự tin hội nhập và khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Trong đó, VinFast chắc chắn là một điểm sáng, một dấu ấn rất đặc biệt khi trở thành động lực mạnh mẽ cho nền công nghiệp nước nhà trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

"VinFast đã chứng minh được rằng, với một chiến lược đúng đắn, sự đầu tư bài bản và tinh thần dám nghĩ dám làm, các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể cạnh tranh sòng phẳng và thậm chí vươn lên dẫn đầu trong lĩnh vực công nghiệp phức tạp như ô tô điện. Câu chuyện của VinFast đã, đang và sẽ truyền cảm hứng cho nhiều doanh nghiệp khác, thúc đẩy họ mạnh dạn đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, ứng dụng công nghệ mới và xây dựng thương hiệu Việt Nam có uy tín trên thị trường quốc tế", TS Dương Quốc Nam khẳng định.