Xe Tesla không đốt nhiên liệu, chúng đốt... tiền: Mỗi phút trôi qua công ty này thua lỗ tới 6.500 USD

Công ty mà Elon Musk xây dựng đưa thế giới bước vào tương lai ngành công nghiệp xe ô tô điện có thể sẽ không đủ tiền để sống sót cho tới hết năm nay.

Mối lo ngại về tham vọng khổng lồ của Tesla bắt đầu dấy lên trong vài tuần gần đây. Công ty đã một lần nữa không hoàn thành đúng mục tiêu sản xuất của chính mình đối với dòng xe sedan Model 3; Đã có một người bị chết trong một vụ tai nạn xe liên quan tới chức năng lái tự động của hãng còn CEO Elon Musk thì lại vướng vào một vụ tranh cãi công khai với các nhà lập pháp. Cổ phiếu một thời từng tăng phi mã của Tesla hiện đã giảm 24% so với mức đỉnh vào tháng 9 năm ngoái.

Có vài lý do hợp lý để phải lo ngại: Không ai từng huy động tiền hay tiêu tiền theo cách mà Elon Musk làm cả. Cũng không có CEO của một công ty đại chúng nào lại đùa cợt về sự phá sản của chính công ty mình trên Twitter vào đúng lúc điều này đang được nhiều người lo ngại hơn bao giờ hết như Musk.

Tesla thì đang ngày một hết tiền nhanh chóng nhưng lại cũng không thể có thêm được nguồn tài chính mới nào khác. Có một rủi ro hiện hữu là công ty 15 năm tuổi này có thể hết sạch tiền ngay trong năm 2018. Cứ mỗi phút trôi qua, Tesla "đốt" hết 6.500 USD theo dữ liệu của Bloomberg. Dòng tiền mặt của công ty đã âm trong suốt 5 quý liên tiếp.

Tesla hiện sản xuất 3 mẫu xe gồm Model S và Model 3 và Model X SUV – tất cả cùng trên một dây chuyền tại nhà máy đặt tại Fremont, California. Trong khi đó, họ vẫn tiếp tục lên kế hoạch sản xuất thêm những dòng xe thể thao, xe tải trong khoảng 5 năm nữa.

Elon Musk đã nói rất nhiều lần rằng tầm nhìn của ông về tương lai là về một thế giới "cực kỳ tự động". Tuy nhiên, với những gì đang diễn ra, có vẻ như tất cả những gì Tesla có bây giờ chỉ là nguồn nhân lực dồi dào. Nếu như năm 2010, Tesla chỉ có 899 nhân viên, hiện tại họ có tới 40.000 nhân viên.

Việc bùng nổ nhân viên cũng khiến tình hình tài chính của Tesla thêm căng thẳng. Tesla đã thuê thêm nhân viên nhiều hơn là tốc độ tăng trưởng doanh thu suốt 3 trong 4 năm vừa qua. Bao gồm cả việc tăng gấp đôi lực lượng lao động trong năm 2017 khi công ty bắt đầu mở rộng sản xuất mẫu Model 3 và nhận thêm nhân viên từ SolarCity.

Nhân viên Tesla đã tăng gấp 3 lần trong giai đoạn 2014 – 2017 nhưng doanh thu trên mỗi nhân viên lại vẫn đình trệ. Trái lại, GM và Ford mỗi đơn vị tăng gấp 2,5 lần doanh thu trên mỗi lao động.

Kể từ khi thành lập vào năm 2003, Tesla đã được rót đầy từ các nhà đầu tư và Elon Musk luôn đóng vai trò là "bộ mặt" của công ty - đại diện cho khả năng huy động tiền của Tesla.

Trong 7 năm đầu tồn tại, Tesla đã tích góp tiền vốn từ toàn bộ các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ tư nhân nhưng ít người biết, một số lượng lớn trong đó tới từ chính bản thân Elon Musk.

Năm 2004, khi Tesla huy động được 7,5 triệu USD trong Series A, Musk đóng góp tới 6,3 triệu USD và sau đó nắm luôn vị trí chủ tịch hội đồng quản trị. Trong cuộc khủng hoảng năm 2008, Tesla gặp khó khăn và Musk cũng đã dàn xếp thành công khoản nợ 40 triệu USD của Tesla ngay trước đêm Giáng Sinh – tức là vài giờ trước khi Tesla trên bờ vực phá sản.

Kể từ sau thương vụ IPO 225 triệu USD vào tháng 6/2010, Tesla đã huy động tiền thông qua việc bán cổ phiếu và trái phiếu chuyển đổi, hợp đồng cho thuê, trái phiếu lãi cao – toàn những biện pháp hầu hết các nhà sản xuất ô tô thông thường khác ít khi làm.

Tuy nhiên phải nói là công ty cũng gặp may! Một đối thủ là Daimler gặp khó khăn và sau này họ phải bán nhà máy tại Fremont cho Tesla với mức giá bèo bọt. Sứ mệnh làm sạch môi trường của Tesla cũng giúp ích cho họ rất nhiều. Ủy ban năng lượng Mỹ đã trao thưởng khoản vay 465 triệu USD trong năm 2010 cho Tesla (họ phải trả một phần và toàn bộ vào năm 2013). Trước đó, không một công ty nào có khả năng thuyết phục một cơ quan nhà nước bỏ ra trước 1 khoản tiền lớn tới vậy khi mà mục tiêu còn chưa hoàn thành.

"Elon Musk là một kỹ sư và vì vậy anh ấy xem việc huy động vốn là yếu tố cần giải quyết hàng đầu", theo Andrea James – cựu chuyên gia phân tích ở phổ Wall.

Kết thúc năm 2017, Tesla nắm trong tay khoản tiền mặt 3,4 tỷ USD và 9,4 tỷ USD nợ tồn đọng. Rất nhiều chuyên gia phân tích tin rằng Tesla sẽ cần huy động thêm nhiều tiền nữa, sớm thôi, nếu muốn sống sót.