Xuất khẩu cà phê Robusta hưởng lợi nhờ thị trường thế giới biến động

Kim ngạch xuất khẩu cà phê của Việt Nam cao kỷ lục trong 9 tháng đầu năm. Nhận định lý do cho kết quả này, theo ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), yếu tố quan trọng nhất đến từ nhu cầu sử dụng hạt cà phê Robusta trên thế giới đang tăng mạnh, trong khi nguồn cung lại giảm khiến giá cà phê này liên tục tăng mạnh lên mức kỷ lục.

" Hạt cà phê Robusta là loại cà phê chủ lực của Việt Nam khi chiếm tới 94% diện tích vùng trồng. Do đó, khi giá hạt cà phê Robusta tăng lên cao nhất từ trước tới nay, thị trường xuất khẩu cà phê Việt Nam cũng được hưởng lợi. Thực tế cho thấy, dù sản lượng xuất khẩu giảm nhưng kim ngạch lại tăng ", ông Hải phân tích.

Theo ông Hải, trước đây giá cà phê Robusta thường xuyên chỉ bằng 1/3 đến 1/2 cà phê Arabica. Tuy nhiên thời gian vừa qua có lúc giá cà phê này vượt Arabica tới gần 1.000 USD/tấn, đây là hiện tượng chưa từng có từ trước tới nay.

Nguyên nhân chủ yếu là do nguồn cung của cà phê Robusta bị giảm mạnh trước tác động của biến đổi khí hậu.

“ Giá cà phê Robusta tăng mạnh như thế chủ yếu là do biến động theo cung cầu. Biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng tới tất cả các loại cà phê nhưng nhiều nhất là tới cà phê nhân Robusta có sản lượng lớn tại các nước châu Á như Việt Nam, Malaysia, Indonesia…Sản lượng của loại cà phê này giảm mạnh đã khiến giá nhanh chóng tăng lên ”, ông Hải cho biết.

Ông Hải cũng nhận định, trong thời gian tới giá cà phê có thể sẽ còn tiếp tục tăng bởi nguồn cung trên thế giới ngày càng giảm do ảnh hưởng của yếu tố thời tiết.

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, giá cà phê xuất khẩu thời gian gần đây liên tục tăng. Tháng 9, giá bình quân đạt 5.469 USD một tấn, mức cao nhất từ trước đến nay.

Tính chung 9 tháng, mỗi tấn cà phê xuất khẩu bình quân đạt 3.897 USD/tấn, tăng 56% so với cùng kỳ năm ngoái. Cà phê trở thành sản phẩm nông sản có giá tăng mạnh nhất trong số các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Nhờ đó, Việt Nam thu về 4,37 tỷ USD từ loại nông sản này trong 9 tháng đầu năm, tăng 40% so với cùng kỳ năm 2023, mức này vượt kim ngạch của cả năm ngoái.

Cụ thể, năm 2023, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt 1,62 triệu tấn, giảm 8,7% so với năm 2022; nhưng kim ngạch đạt mức cao kỷ lục hơn 4,24 tỷ USD, tăng 4,6% so với năm 2022.

Như vậy, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu cà phê đã lập kỷ lục cao nhất từ trước tới nay. Các chuyên gia nhận định, con số này sẽ còn tiếp tục tăng lên, tạo ra các kỷ lục mới khi Việt Nam đang bước vào vụ thu hoạch 3 tháng cuối năm.

Theo Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam dự báo, niên vụ 2024-2025, Việt Nam đối mặt nhiều thách thức do điều kiện thời tiết không thuận lợi, đặc biệt là hiện tượng El Nino gây khô hạn và tình trạng sâu bệnh. Sản lượng cà phê dự kiến giảm 5-15% so với niên vụ trước, khiến tổng sản lượng tiếp tục đi xuống.

Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn lạc quan dự báo, kim ngạch xuất khẩu nông sản này năm nay vượt 5 tỷ USD, thậm chí đạt 6 tỷ USD nhờ giá cao.

Ở thời điểm hiện tại, Việt Nam đã bước vào niên vụ cà phê 2024-2025 (tháng 10/2024 đến tháng 9/2025). Trong những ngày đầu tháng 10, giá cà phê tại Tây Nguyên đang có xu hướng giảm so với cuối tháng 9.

Theo các chuyên gia, giá cà phê giảm trong những ngày đầu tháng 10 do Ủy ban châu Âu (EC) vừa đề xuất hoãn một năm việc thực hiện quy định cấm nhập khẩu các mặt hàng liên quan đến phá rừng (EUDR).

Trong những tháng gần đây, vì lo ngại nhiều lô hàng cà phê không đáp ứng được EUDR, các nhà nhập khẩu EU đã đẩy mạnh thu mua cà phê từ các nước sản xuất trước thời điểm quy định này có hiệu lực (1/1/2025), khiến cho giá cà phê tăng mạnh. Việc hoãn thực hiện EUDR sẽ khiến cho áp lực giao cà phê sang EU trong tháng 11 giảm xuống, dẫn tới giá cà phê trên các sàn giao dịch giảm. Điều này tác động tới giá cà phê ở các nước sản xuất chính, trong đó có Việt Nam.

Tuy đã giảm so với cuối tháng 9, nhưng giá cà phê hiện tại vẫn đang ở mức cao, gần 120 nghìn đồng/kg. So với đầu tháng 10/2023, giá cà phê hiện tại ở Tây Nguyên đang cao hơn gần 2 lần. Như vậy, đây là niên vụ cà phê đầu tiên ở Việt Nam mà giá đầu niên vụ ở mức hơn 100.000 đồng/kg.