883.000 hộ kinh doanh chịu tác động chính khi xóa thuế khoán

Chia 3 nhóm hộ kinh doanh theo doanh thu để quản lý thuế

Phát biểu tạitọa đàm trực tuyến Thay đổi mô hình quản lý thuế, hộ kinh doanh cần lưu ý gì? do Báo Thanh Niên phối hợp Cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức ngày 12.11, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế, cho biết sau khi bỏ thuế khoán, ngành thuế đang chuyển sang mô hình quản lý hộ kinh doanh dựa trên ngưỡng doanh thu và mức độ phát triển hoạt động, gồm 3 nhóm.

ẢNH: TUẤN MINH

Nhóm 1: hộ có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống, được miễn thuế và không sử dụng hóa đơn điện tử. 

Nhóm 2: hộ có doanh thu trên 200 triệu đồng đến 3 tỉ đồng/năm, thực hiện khai thuế theo quý, áp dụng chế độ kế toán (trong đó, hộ kinh doanh có doanh thu năm từ trên 1 tỉ đồng sẽ áp dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền).

Nhóm 3: hộ có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm, áp dụng chế độ kế toán đầy đủ hơn, sử dụng hóa đơn điện tử và kê khai thuế tương tự doanh nghiệp nhỏ.

"So với cơ chế thuế khoán, đây là bước thay đổi căn bản cả về cách quản lý và xác định nghĩa vụ thuế. Bộ Tài chính sẽ ban hành chế độ kế toán hộ kinh doanh theo từng ngưỡng: hộ nhỏ chỉ cần ghi chép doanh thu - chi phí cơ bản; hộ lớn hơn áp dụng sổ sách tương tự doanh nghiệp siêu nhỏ, qua đó nâng cao năng lực quản trị tài chính và tính chuyên nghiệp", ông Sơn nói.

Theo số liệu quản lý thuế, đến tháng 10.2025, cả nước có khoảng 3,83 triệu hộ kinh doanh . Trong đó, 1,7 triệu hộ (44,4%) doanh thu dưới 200 triệu đồng sẽ được tiếp tục miễn thuế; 883.000 hộ (23%) doanh thu từ 200 triệu đồng đến 3 tỉ đồng là nhóm chịu tác động chính; 39.000 hộ (1%) doanh thu trên 3 tỉ đồng đã áp dụng kê khai nên ít bị ảnh hưởng.

Lãnh đạo Cục Thuế nhấn mạnh: "Mục tiêu của đề án thay đổi phương thức quản lý thuế của hộ kinh doanh không phải là tăng gánh nặng thuế, mà là tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, đồng thời giúp hộ kinh doanh từng bước tiếp cận phương thức quản trị hiện đại".

Đánh giá về sự chuẩn bị của hộ kinh doanh với việc chuyển từ khoán thuế sang kê khai thuế, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, phân tích nhiều hộ kinh doanh bày tỏ rất muốn tuân thủ tốt nghĩa vụ thuế, có sự sẵn sàng. Tuy nhiên, vẫn còn bộ phận hộ kinh doanh lo ngại các vấn đề như có thể bị truy thu thuế khi chuyển sang kê khai thuế, doanh thu tăng cao đột biến so với mức doanh thu khoán trước đây.

Cạnh đó là các lo ngại về xử lý hàng tồn kho, chưa quen với việc triển khai hóa đơn điện tử... Đây là các vấn đề cần lưu tâm hơn nhằm tháo gỡ cho hộ kinh doanh .

ẢNH: TUẤN MINH

Hộ kinh doanh nào nên lên doanh nghiệp?

Ông Mai Sơn cho biết, trong mô hình mới, hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm sẽ được quản lý thuế tương tự doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc doanh nghiệp nhỏ, cả về chế độ kế toán, hóa đơn điện tử và nghĩa vụ kê khai thuế. Đây là bước chuẩn bị cho lộ trình chuyển đổi tự nhiên của hộ kinh doanh phát triển lên doanh nghiệp.

Hộ kinh doanh nên chuyển lên doanh nghiệp khi có quy mô doanh thu, lao động và mặt bằng sản xuất kinh doanh lớn, giao dịch thường xuyên với tổ chức, doanh nghiệp khác; cần ký hợp đồng kinh tế, mở rộng tín dụng, xuất nhập khẩu, hoặc đấu thầu - những hoạt động đòi hỏi tư cách pháp nhân; đã có nền tảng sổ sách kế toán, hóa đơn điện tử và quản trị tài chính tương đối ổn định...

Lãnh đạo Cục Thuế phân tích, lợi ích khi chuyển lên doanh nghiệp có thể kể tới như: có tư cách pháp nhân, giúp ký kết hợp đồng, vay vốn, bảo đảm quyền lợi hợp pháp hơn; được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào, thay vì nộp thuế theo tỷ lệ trực tiếp trên doanh thu như hộ kinh doanh .

Hộ kinh doanh khi chuyển đổi thành doanh nghiệp nhỏ hoặc siêu nhỏ sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu kể từ khi phát sinh thu nhập chịu thuế, sau thời gian miễn thuế sẽ tiếp tục được áp dụng mức thuế suất ưu đãi 15% hoặc 17% tùy theo quy mô doanh thu….

Cạnh đó, ông Sơn cho rằng, có một số trường hợp nên duy trì mô hình hộ kinh doanh . Đó là khi quy mô nhỏ, hoạt động mang tính gia đình, doanh thu ổn định nhưng không cao; giao dịch chủ yếu là bán lẻ, không yêu cầu pháp nhân để ký kết hợp đồng lớn; không có nhu cầu mở rộng hoặc chịu chi phí quản lý doanh nghiệp...

"Không để hộ nào bị bỏ lại phía sau"

Mới đây, ngành thuế đã phát động chiến dịch "60 ngày cao điểm chuyển đổi từ khoán sang kê khai", với các giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh toàn diện.

Cụ thể như, khảo sát để nắm bắt nhu cầu hỗ trợ của từng hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi từ khoán sang kê khai thuế. Phân nhóm hộ kinh doanh theo độ tuổi, địa bàn, ngành nghề, mức độ ứng dụng công nghệ để có hình thức hỗ trợ phù hợp: tổ chức tập huấn trực tiếp tại các chợ, tuyến phố cho hộ lớn tuổi; cung cấp video hướng dẫn, Fanpage, Zalo cho hộ trẻ, kinh doanh online…

ẢNH: TUẤN MINH

Đáng chú ý,trong tháng 11, cơ quan thuế sẽ hoàn thiện và nâng cấp ứng dụng eTax Mobile, đồng thời xây dựng cổng trải nghiệm để hỗ trợ hộ kinh doanh kê khai, nộp thuế theo phương thức mới; tích hợp hệ thống Chatbot AI để người nộp thuế có thể tra cứu nghĩa vụ thuế tự động. Ngành thuế cũng đang phối hợp với các nhà cung cấp giải pháp công nghệ để cung cấp phần mềm, hóa đơn điện tử miễn phí hoặc giá ưu đãi, đồng thời hỗ trợ cài đặt và đào tạo sử dụng…

"Mục tiêu là không để hộ nào bị bỏ lại phía sau, tạo điều kiện thuận lợi nhất để hộ kinh doanh phát triển bền vững và tuân thủ pháp luật một cách tự tin, chủ động", ông Sơn nhấn mạnh.

Từ góc độ doanh nghiệp cung ứng dịch vụ, bà Nguyễn Thị Minh Khuê, Phó chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần công nghệ Sapo, cho biết hưởng ứng chương trình 60 ngày cao điểm chuyển đổi của ngành thuế, Sapo vừa chính thức giới thiệu bộ giải pháp miễn phí Sapo 6870 cho hộ kinh doanh , bao gồm: quản lý bán hàng, xuất hóa đơn điện tử, kê khai thuế tự động ngay trên điện thoại di động.

Sapo sẽ cung cấp hoàn toàn miễn phí gói hỗ trợ 24 tháng sử dụng phần mềm, 2.000 hóa đơn điện tử và 3 tháng sử dụng chữ ký số cho hộ kinh doanh tham gia chương trình. Với các hộ kinh doanh có quy mô lớn hoặc đang trong quá trình chuyển đổi lên doanh nghiệp, Sapo cũng hỗ trợ miễn phí phần mềm kế toán Sapo Accounting, giúp hộ kinh doanh tuân thủ đầy đủ quy định về kê khai, hóa đơn, chứng từ và sổ sách kế toán.

"Giải pháp của Sapo đảm bảo kết nối liền mạch không chỉ trong nội bộ mà còn là hệ thống mở kết nối với ngân hàng, nhà cung cấp giải pháp liên quan đến thanh toán, vận chuyển… Bên cạnh đội ngũ của mình, chúng tôi có kết nối với các chuyên gia cấp cao, đối tác, đại lý thuế… để có thể hỗ trợ, tư vấn kịp thời cho hộ kinh doanh ", bà Khuê khẳng định.

Ngoài các giải pháp hỗ trợ mà ngành thuế cũng như các đơn vị cung ứng dịch vụ đã và đang triển khai, theo bà Cúc, thời gian tới, rất cần lưu ý vấn đề phần mềm dùng chung và cơ chế phù hợp để giải quyết các vướng mắc phát sinh.

"Trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân có đề cập Bộ Tài chính chịu trách nhiệm cung cấp phần mềm dùng chung, việc này không đơn giản. Hiện có nhiều phần mềm nổi tiếng như của Sapo, Misa, vậy phần mềm dùng chung không có nghĩa là chỉ chọn một đơn vị cung cấp cho toàn bộ, bởi sẽ không đảm bảo tính cạnh tranh. Phải làm thế nào để kết nối được tất cả sức mạnh trí tuệ của các bên cung cấp phần mềm, chuẩn hóa phần mềm để hộ kinh doanh có thể dễ dàng áp dụng khi chuyển đổi", bà Cúc nói.

Cho rằng ngoài sự nỗ lực của ngành thuế, để đảm bảo quá trình chuyển đổi thành công, rất cần sự chung tay của nhiều bên, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam gợi ý, nên có ban thường trực kết nối để triển khai trên toàn quốc. Khi phát sinh vướng mắc không thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan thuế, vướng mắc liên quan bộ, ngành nào, có thể thông qua ban thường trực kết nối cụ thể với bộ, ngành đó để kịp thời hỗ trợ hộ kinh doanh , doanh nghiệp.