Áp trần giá dầu Nga: Bước đi có thể lệch đường ray

08/12/2022 06:32
Ngày 5/12, Liên minh châu Âu (EU), Australia và Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) bắt đầu áp giá trần đối với dầu thô Nga nhập khẩu bằng đường biển ở mức 60 USD/thùng. Tuy nhiên, những tính toán giữa hai bờ Đại Tây Dương và cách mà Nga ứng xử với biện pháp trừng phạt mới này có thể dẫn vấn đề phát triển theo hướng khác.
Áp trần giá dầu Nga: Bước đi có thể lệch đường ray - Ảnh 1.

Các máy bơm dầu tại giếng dầu Imilorskoye ở Kogalym, vùng Siberi, Nga. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Chiến lược nhiều kẽ hở

Theo biện pháp được thống nhất, thời gian thực hiện bắt đầu từ ngày 5/12/2022 nhưng sẽ có 45 ngày quá độ nhằm đảm bảo các tàu đã tải hàng trước ngày 5/12/2022 có thể tiếp tục hành trình và dỡ hàng trước ngày 19/1/2023 mà không vi phạm các quy định mới. Mức giá trần ban đầu sẽ là 60 USD/thùng và sẽ được xem xét lại cứ sau mỗi 2 tháng, bắt đầu từ giữa tháng 1/2023, nhưng vẫn phải đảm bảo rằng mức giá trần mới thấp hơn 5% so với giá trung bình của dầu thô Nga được quy định bởi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử (IEA). Mọi thay đổi về giá trần sẽ phải có sự đồng thuận tuyệt đối của 27 nước EU và tiếp đó là G7. Đồng thời, mỗi lần thay đổi cần có 90 ngày ân hạn để đảm bảo không có tàu nào trên biển mang theo dầu thô Nga ở mức giá không đúng với thay đổi mới.

Biện pháp được thống nhất cũng quy định các công ty bảo hiểm, tái bảo hiểm của G7 và EU cung cấp dịch vụ cho các tàu chở dầu thô Nga cũng như những cơ cấu tài trợ cho các giao dịch dầu thô Nga không được xử lý các đơn hàng trừ phi dầu thô đó được bán với giá thấp hơn hoặc bằng mức giá trần. Các công ty vận chuyển tàu biển cũng không được cung cấp tàu để vận chuyển dầu thô Nga trừ phi dầu thô đó được mua với giá thấp hơn hoặc bằng mức giá trần quy định là 60 USD/thùng. Các hoạt động cung cấp dịch vụ tài chính và vận chuyển dầu thô của Nga coi là được phép nếu giá dầu thô Nga được giao dịch ở mức giá thấp hơn hoặc bằng giá trần hoặc trong trường hợp khẩn cấp. Các dự án cụ thể cần thiết cho an ninh năng lượng của một số quốc gia bên thứ ba cũng có thể được miễn áp dụng mức giá trần này.

Về chế tài, nếu tàu treo cờ quốc gia bên thứ ba cố ý vận chuyển dầu thô Nga được giao dịch ở mức giá cao hơn giá trần, các nhà khai thác EU bị cấm cung cấp dịch vụ, bảo hiểm, tài trợ cho chiếc tàu này trong 90 ngày sau khi hàng đã được dỡ xuống. Các tàu treo cờ thành viên EU sẽ bị phạt theo luật pháp quốc gia đó và EU cũng đang tìm cách thống nhất quy chế về mức phạt tương đương 5% doanh thu toàn cầu đối với các công ty vi phạm lệnh trừng phạt của EU.

Khi thiết kế các biện pháp nêu trên, phương Tây muốn hạn chế nguồn thu từ năng lượng của Nga từ đó khiến việc tài trợ cho chiến dịch quân sự tại Ukraine của Nga gặp khó khăn. Tuy nhiên, phải thấy rằng nếu giá trần được thiết kế ở mức 50 USD/thùng có thể gây nhiều khó khăn cho Nga, nhưng với mức 60 USD/thùng, Nga chí ít đang ở “điểm hoà vốn tài chính”. Cho nên, theo chuyên gia năng lượng Simone Tagliapietra thuộc Viện Nghiên cứu Bruegel (Bỉ), ở điều kiện thị trường hiện nay, mức giá trần 60 USD/thùng đối với dầu thô Nga sẽ không gây phương hại cho Moskva.

Ở khía cạnh khác, các biện pháp chế tài của phương Tây nhằm vào các hãng tàu biển và bảo hiểm, nhưng Nga sớm chuẩn bị biện pháp đối phó. Theo công ty tư vấn năng lượng Rystad, Nga đã âm thầm tập hợp 103 tàu chở dầu lâu năm. Từ đầu năm 2022, Nga đã nắm quyền kiểm soát số tàu chở dầu này bằng cách mua một số tàu và sử dụng lại một số tàu từng vận chuyển dầu đến, đi từ Iran hoặc Venezuela. Bên cạnh đó, Nga cũng củng cố các công ty bảo hiểm của riêng mình. Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) đã tái cấp vốn và bảo lãnh giúp Công tỷ tái bảo hiểm quốc gia Nga (NRCR) có đủ năng lực để thay thế bảo hiểm hàng hải của châu Âu.

Ngoài việc thay đổi các chuỗi logistics để ứng phó với việc phương Tây áp trần giá dầu thô, theo các chuyên gia, Nga còn có thể “lách luật” bằng cách bán dầu thô theo đúng quy định của phương Tây, nhưng buộc bên mua dầu thô Nga phải trả giá cao hơn khi mua lúa mì hay mặt hàng không bị phương Tây trừng phạt. Một cách nữa là Nga cũng bán bán dầu thô theo đúng quy định của phương Tây rồi xử lý hoặc tinh chế chúng bên ngoài lãnh thổ xong tiếp tục bán với giá cao hơn. Việc này không vi phạm quy định liên quan của phương Tây. Tinh vi hơn, Nga có thể sử dụng biện pháp chuyển dầu từ tàu này sang tàu khác trên biển để che giấu nguồn gốc hàng hoá cũng như trộn hàng của họ với các loại dầu thô khác để lách lệnh cấm.

Áp trần giá dầu Nga: Bước đi có thể lệch đường ray - Ảnh 2.

Nhà máy lọc dầu Rosneft ở Gubkinsky, tây Siberia, Nga. Ảnh: AFP/TTXVN

Rủi ro không chỉ với phương Tây

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov ngày 6/12, phương Tây áp giá trần với dầu thô của Nga đã vi phạm các nguyên tắc vận hành kinh tế cơ bản, khiến sự phân rã thị trường thế giới sẽ trở thành hiện thực. Ông Ryabkov cũng cảnh báo phương Tây sẽ phải đối mặt với tình trạng bất ổn ngày càng tăng trên thị trường năng lượng trong khi Moskva dễ dàng tìm ra khách hàng mới có nhu cầu về dầu mỏ.

Trên thực tế, sau khi quy định áp giá trần đối với dầu thô Nga có hiệu lực, Ấn Độ đã phát tín hiệu rằng nước này sẽ ưu tiên nhu cầu năng lượng của mình và tiếp tục mua dầu từ Nga. Phát biểu sau cuộc hội đàm với người đồng cấp phía Đức Annalena Baerbock hôm 5/12, Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cho rằng các nước châu Âu hành động "không phải" khi họ ưu tiên nhu cầu năng lượng của mình nhưng lại yêu cầu Ấn Độ làm "điều gì đó khác". Ngoài Ấn Độ, Trung Quốc cũng có thể tiếp tục mua dầu thô của Nga. Các khách hàng mua dầu thô của Nga có thể “lách luật” bằng cách sử dụng đội tàu của mình, thành lập các công ty bảo hiểm để thay thế cho các doanh nghiệp bảo hiểm bị cấm theo quyết định của phương Tây.

Có thể nói, phương Tây đã thành công khi đồng lòng áp trần giá dầu thô Nga, nhưng hiệu quả như thế nào cần phải quan sát. Hiện tại, như tuyên bố của Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak hôm 6/12, trong bối cảnh tình hình bất ổn như hiện nay, Nga có thể giảm sản lượng dầu mỏ. Điều này có nghĩa nguồn cung dầu mỏ sẽ giảm xuống bởi tại cuộc họp ngày 4/12, Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ và các nước đối tác (OPEC+) đã nhất trí duy trì chính sách dầu mỏ như hiện tại.

Cùng với việc Trung Quốc nới lỏng hạn chế biện pháp phòng chống COVID-19, tiến tới mở cửa trở lại nền kinh tế, nhu cầu dầu mỏ thế giới sẽ tăng lên. Theo trợ lý Giáo sư Suranjali Tandon thuộc Viện Chính sách và Tài chính công Quốc gia có trụ sở tại Delhi (Ấn Độ), sáng kiến áp giá trần đối với dầu thô Nga có thể có tác động tiêu cực hơn nữa đối với nền kinh tế toàn cầu. Bởi giá dầu tăng cao có thể dẫn đến những khó khăn chính trị cho các quốc gia đang đối phó với sự gia tăng bất bình đẳng và cản trở sự phục hồi kinh tế toàn cầu.

Quan trọng hơn, việc áp giá trần đối với dầu mỏ Nga sẽ khiến phương Tây chia rẽ thêm. Trong chương trình của CBS ngày 4/12, Tổng thống Pháp Emmunuel Macron cho rằng tác động của cuộc khủng hoảng năng lượng đối với Mỹ và EU có sự khác biệt lớn. Nguyên nhân là EU chủ yếu phụ thuộc vào nguồn cung dầu mỏ và khí đốt từ nước ngoài trong khi Mỹ là nhà sản xuất nhiên liệu hoá thạch. Đối với EU, theo Thủ tướng Hungary Viktor Orban hôm 5/12, khối này nên tập trung đối phó với cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay thay vì cố áp đặt các biện pháp trừng phạt Nga và khối này đang thiệt hại nhiều hơn so với Mỹ do xung đột Nga – Ukraine.

Tin mới

Tòa án phán quyết phương Tây phải trả tiền cho máy bay nước ngoài bị kẹt ở Nga
11 giờ trước
Số lượng máy bay nước ngoài đang mắc kẹt tại Nga trở thành vướng mắc cần giải quyết đối với phương Tây.
Tưởng vô dụng, hóa ra tính năng "quả chuối" này đã giúp Google Gemini lần đầu đánh bại ChatGPT
10 giờ trước
Tưởng chừng chỉ là một tính năng không có gì đáng kể, nhưng hóa ra Nano Banana đã giúp ứng dụng AI Gemini của Google lần đầu vượt mặt ChatGPT trong suốt 3 năm qua.
Mark Zuckerberg và "vết xe đổ" của Apple: Bài toán phụ thuộc Trung Quốc trong chuỗi cung ứng kính thông minh
10 giờ trước
Mark Zuckerberg đang lâm vào vòng xoáy mà Apple đã từng gặp phải: Làm thế nào để thoát khỏi Trung Quốc trong chuỗi cung ứng sản phẩm?
Chứng khoán ngày mai, 18-9: Chờ thị trường cân bằng để giải ngân
10 giờ trước
Dòng tiền có dấu hiệu thận trọng. Nhà đầu tư được khuyến nghị chờ thị trường đạt trạng thái cân bằng để tìm cơ hội giải ngân.
Nước Mỹ đau đầu vì quá nhiều sinh viên thất nghiệp: Giấc mơ đại học tan vỡ vì tấm bằng mất giá
9 giờ trước
Ngày càng nhiều lao động có bằng cử nhân, thậm chí sau đại học, nằm trong nhóm không tìm được việc làm trong 6 tháng trở lên.

Bảng giá cập nhật trực tuyến

Cao su

RUBBER

38.231.348 VNĐ / tấn

174.70 JPY / kg

0.29 %

+ 0.50

Đường

SUGAR

9.167.429 VNĐ / tấn

15.76 UScents / lb

0.88 %

- 0.14

Cacao

COCOA

195.196.230 VNĐ / tấn

7,398.00 USD / mt

0.37 %

+ 27.00

Cà phê Arabica

COFFEE ARABICA

229.174.099 VNĐ / tấn

393.98 UScents / lb

4.80 %

- 19.85

Gạo

RICE

14.107 VNĐ / tấn

11.75 USD / CWT

0.09 %

+ 0.01

Đậu nành

SOYBEANS

10.171.811 VNĐ / tấn

1,049.20 UScents / bu

0.05 %

- 0.50

Bột đậu nành

SOYBEAN MEAL

8.374.878 VNĐ / tấn

287.95 USD / ust

0.65 %

+ 1.85

» Xem tất cả giá Nông sản

Tin cùng chuyên mục

Trung Quốc giáng đòn mạnh với Mỹ: Thẳng tay ra lệnh cấm hoàn toàn các công ty mua chip của Nvidia, đóng sập cửa với doanh nghiệp lớn nhất thế giới
8 giờ trước
Trong một động thái cứng rắn nhằm giảm phụ thuộc vào công nghệ Mỹ và tăng tốc phát triển ngành bán dẫn nội địa, Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) vừa ra lệnh cấm các công ty công nghệ lớn như Alibaba, ByteDance và nhiều hãng khác tiếp tục đặt hàng hoặc thử nghiệm chip AI của Nvidia.
Sứ mệnh mới của 'ông vua di động lỗi thời' Nokia: Bắt tay NASA đưa 4G lên Mặt trăng, thành công xâm nhập ngành viễn thông hạ tầng
8 giờ trước
Nokia từng mất ngôi vương trong tay Apple và Samsung, nhưng chính thất bại đó buộc họ phải tái cấu trúc và tìm hướng đi mới.
Apple thế nào trong thời đại "hậu smartphone"?
7 giờ trước
Trong kỷ nguyên hậu smartphone, Apple tung ra cú lột xác được kỳ vọng sẽ thay đổi tương lai.
Nghi 2,15 tỷ USD vàng xuất khẩu có vấn đề, Thủ tướng Thái Lan ra lệnh khẩn: Một ngành Campuchia chao đảo?
6 giờ trước
Thủ tướng Anutin Charnvirakul nhấn mạnh rằng quyết định khẩn cấp này nhằm bảo vệ sự ổn định của nền kinh tế Thái Lan.