Bi kịch của những lao động nhập cư "không dám ốm": Giúp việc vừa phát hiện ung thư, chủ nhà liền trục xuất về nước

Khi bà Jhona Muestas, 40 tuổi, một người giúp việc tại Singapore, phát hiện khối u ở ngực trái vào năm 2019, bà đã không nói với ai vì sợ bị trục xuất Philippines. 

“Tôi là trụ cột kinh tế của gia đình và có bốn đứa con,” bà ấy nói. “Hai trong số đó đang học đại học, vì vậy tôi cần phải chu cấp cho chúng. Tôi rất sợ mất việc.” 

Bí mật này được giữ kín trong 5 năm cho đến tháng 5/2024, khi Jhona Muestas nhập viện tại Bệnh viện Đại học Quốc gia do sốt kéo dài. Các bác sĩ chẩn đoán bà mắc ung thư vú giai đoạn 4. 

Sau hai tuần nằm viện, người chủ của bà Muestas đã dùng hết số tiền trong mức bảo hiểm hàng năm là 15.000 đô la Singapore (hơn 300 triệu đồng) để chi trả viện phí. Tuy nhiên, do ung thư đã di căn đến cột sống, bà Muestas cần thêm nhiều tiền hơn nữa để phẫu thuật.

Khi biết tin, bạn bè đã quyên góp được hơn 69.000 đô la Singapore để chi trả cho ca phẫu thuật. Ngoài ra, người chủ cũng tiếp tục hỗ trợ chi phí sinh hoạt cho bà kể từ tháng 8 năm ngoái khi Muestas về nước để điều trị thêm.  

Câu chuyện bà Muestas phải đối mặt với những hóa đơn khổng lồ sau khi mắc bệnh không phải là hiếm gặp đối với những người lao động nhập cư . Một số người trong số họ đơn giản là không có bảo hiểm đầy đủ.

Theo các tổ chức phi lợi nhuận, trường hợp được chủ nhà cho phép ở lại chữa trị như Muestas là của hiếm. Đa phần chủ sử dụng lao động sẽ đưa giúp việc ra sân bay ngay khi họ mắc bệnh nặng, dù về lý, họ có thể kêu gọi quyên góp hoặc tận dụng bảo hiểm.

Bà Debbie Fordyce, chủ tịch của tổ chức phi lợi nhuận Transient Workers Count Too (TWC2), cho biết trong hai năm qua, tổ chức này đã nhận được yêu cầu hỗ trợ chi phí y tế từ 60 công nhân nhập cư.

Các vấn đề sức khỏe mà họ gặp phải bao gồm sỏi thận, ung thư biểu mô (khối u ác tính), đột quỵ gây liệt cơ, các vấn đề về tuyến giáp và đau dạ dày cấp tính.

TWC2 hướng đến việc cải thiện điều kiện sống cho người lao động nhập cư có thu nhập thấp và bà Fordyce cho biết: “Đối với hầu hết những người lao động đến với chúng tôi, chúng tôi phải khuyên họ rằng nếu chủ lao động không sẵn lòng chi trả, thì sẽ không ai chi trả cả. Và họ sẽ không thể nhận được sự điều trị cần thiết.”

Một người lao động nhập cư khác, Fazley Elahi, 38 tuổi, nổi tiếng vì đã sáng lập một chương trình văn hóa và thư viện dành cho những người lao động nhập cư khác, đã qua đời vào ngày 4/2 vừa qua sau khi được chẩn đoán mắc ung thư đại tràng vào năm 2022. Anh sống những ngày cuối đời nhờ tiền quyên góp vì bảo hiểm không đủ chi trả.

Cái chết của Fazley đã làm dấy lên câu hỏi: Liệu có cần thiết phải cải thiện bảo hiểm để hỗ trợ người lao động nhập cư trong những thời khắc khó khăn nhất hay không?

Tại Singapore, chủ lao động bắt buộc mua bảo hiểm tối thiểu khoảng 11.000 USD mỗi năm cho các bệnh không liên quan công việc.

Mức này sau đó đã được tăng lên 46.000 USD (quy định sau tháng 7/2023), trong đó người sử dụng lao động trả 25% và công ty bảo hiểm trả 75% đối với các khoản bồi thường trên 11.000 USD. Người sử dụng lao động có thể lựa chọn gói bảo hiểm tốt hơn, mặc dù với mức phí bảo hiểm cao hơn, và tự chi trả.

Tuy nhiên, bà Anthea Ong, cựu nghị sĩ phụ trách chính sách công, cho rằng con số này như "muối bỏ bể" với các bệnh hiểm nghèo có chi phí lên tới hơn 70.000 USD.

"Lao động di cư lương chỉ 800 USD nhưng phải chịu mức phí y tế đắt đỏ như một giám đốc điều hành nước ngoài", bà Ong so sánh.

Sự bất bình đẳng thể hiện rõ nhất trong quyền quyết định sự sống. Nazmul Hossain, 29 tuổi, thợ sơn người Bangladesh, bị chủ quyết định đưa về nước ngay khi phát hiện anh mắc ung thư dạ dày giai đoạn cuối. Anh chỉ được phẫu thuật nhờ 2.200 USD hỗ trợ từ tổ chức Migrant Mutual Aid và sự đùm bọc của đồng nghiệp. "Tôi không muốn về nhà với tư cách là một gánh nặng", Nazmul nói.

Hay Bhing Navato - người làm giúp việc, được chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung vào tháng 6 năm 2023 "giống như một bản án tử hình". Ngay khi biết chuyện, chủ lao động đã lập tức hủy giấy phép lao động của cô. 

Ông David Bensadon, giám đốc điều hành công ty môi giới We Are Caring, kể về một giúp việc Philippines bị buộc lên máy bay về nước dù đã được xếp lịch mổ khối u. Chủ nhà nói bảo hiểm không chi trả, dù thực tế ca mổ nằm trong phạm vi bảo hiểm.

"Chủ nhà đó là phó chủ tịch một ngân hàng lớn ở châu Âu, rất giàu có. Gần như không có lý do gì chính đáng để đẩy người giúp việc vào đường cùng như vậy ngoài sự vô cảm", ông David bức xúc. Ông cho biết, 50% chủ nhà chỉ chọn mua gói bảo hiểm mức thấp nhất cho người làm.

Bà Anthea Ong nhấn mạnh sự mất cân bằng quyền lực: "Chúng ta thường quên rằng chủ sử dụng lao động không sở hữu con người lao động, nhất là quyền quyết định họ nên sống hay chết khi mắc bệnh hiểm nghèo".

Với những người như Eleanor Albarece, 40 tuổi, sự thiếu hỗ trợ hành chính còn khiến bi kịch nặng nề hơn. Bị u xơ tử cung và ra máu liên tục, chị phải tự về Philippines phẫu thuật cắt bỏ tử cung vì không thể tiếp cận hợp đồng bảo hiểm do chủ nhà đang thụ án tù.

"Không ai giúp tôi làm thủ tục. Tôi thậm chí không biết số hợp đồng để đòi quyền lợi", Albarece ngậm ngùi nói về khoản tiền lẽ ra chị được nhận.

Bà Ong nhấn mạnh lao động nước ngoài đóng góp quan trọng cho sự phát triển của Singapore và chăm sóc các gia đình ở đây. "Ở thời điểm khó khăn nhất, họ cần chúng ta bên cạnh, vì không chỉ sinh kế mà cả tính mạng của họ đang bị đe dọa", bà nói.