Bộ Công Thương: Giá điện chỉ tăng 2-5% nếu tính khoản lỗ hơn 44.000 tỷ của EVN

Bộ Công Thương vừa có dự thảo lần 3 Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, gửi Bộ Tư pháp để thẩm định. Thời gian dự kiến trình ban hành nghị định sửa đổi là trong tháng 9 này.

Trong đó, Bộ Công Thương đề xuất bổ sung quy định cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được tính các khoản chi phí khác chưa được hạch toán đầy đủ trước đây vào giá bán lẻ điện bình quân. Điều này tạo cơ sở pháp lý để EVN thu hồi khoản lỗ của các năm trước thông qua việc điều chỉnh giá bán lẻ điện trong các năm tiếp theo.

Số liệu cho thấy EVN lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỷ đồng trong 2022–2023, đến hết 2024 còn 44.792 tỷ đồng.

Tại dự thảo, Bộ Công Thương đưa ra hai phương án bổ sung cụ thể với khoản chi phí này.

Phương án 1, cho phép EVN phân bổ các chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp trong giá bán lẻ điện bình quân, dựa trên báo cáo tài chính đã kiểm toán từ năm 2022 trở đi, sau khi trừ lợi nhuận từ hoạt động khác (nếu có). Phương án này có thể áp dụng cả trong các năm tiếp theo nếu tiếp tục phát sinh.

Theo Bộ Công Thương, phương án này tạo sự chủ động cho công tác điều hành, song cũng vấp phải ý kiến cho rằng có thể làm giảm động lực tiết kiệm, kiểm soát chi phí của các đơn vị điện lực do được bù đắp thông qua giá bán lẻ điện bình quân.

Phương án 2, EVN chỉ xử lý các khoản chi phí trực tiếp chưa được bù đắp từ năm 2022 đến trước khi nghị định này có hiệu lực, không áp dụng cho những năm tiếp theo.

Bộ cho rằng, đặt ra yêu cầu các đơn vị điện lực phải rà soát, quản trị chặt chẽ hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm thiểu phát sinh và tiến tới không để tình trạng tương tự tái diễn trong tương lai.

Ngoài ra, tại dự thảo, Bộ Công Thương cũng đề xuất tính cả chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa phân bổ và chênh lệch tỷ giá chưa thanh toán cho các nhà máy điện.

Quy định mới này giúp xác định rõ khoản chênh lệch chưa bù đắp để phân bổ vào giá điện, với số liệu minh bạch từ báo cáo tài chính hàng năm của EVN đã được kiểm toán và công bố công khai.

Cơ quan soạn thảo cho biết, nhờ điều kiện thủy văn thuận lợi trong 7 tháng đầu năm, kết quả kinh doanh của EVN khả quan hơn dự kiến.

Do đó, nếu EVN được bổ sung quy định tính khoản lỗ vào giá, mặt bằng giá điện cuối năm gần như không thay đổi, hoặc chỉ tăng nhẹ 2-5%. Trường hợp tăng 3% từ tháng 10, chỉ số CPI cả năm chỉ nhích thêm khoảng 0,03 điểm phần trăm.

Bộ Công Thương khẳng định việc điều chỉnh giá điện sẽ có lộ trình, thực hiện đúng chỉ đạo của Chính phủ, tránh "giật cục", có lộ trình, bảo đảm ổn định kinh tế - xã hội, hài hòa lợi ích của doanh nghiệp và người dùng điện.

Theo báo cáo kết quả kiểm tra chi phí giá thành sản xuất kinh doanh điện 2023 do Bộ Công Thương thực hiện, tổng chi phí sản xuất của EVN là hơn 528.600 tỷ đồng. Mức này tương đương giá sản xuất 2.088,9 đồng một kWh, tăng 2,79% so với năm 2022. Trong đó, các khoản thu của tập đoàn và đơn vị thành viên từ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, vật tư thu hồi và cho thuê cột điện đã được giảm trừ.

Cũng trong năm 2023, giá điện bán lẻ đã tăng 2 lần (3% vào tháng 5 và 4,5% vào tháng 11). Với 2 lần điều chỉnh này, giá điện bán lẻ đã tăng lên lần lượt 1.920,3 đồng và 2.006,79 đồng một kWh (chưa bao gồm VAT). Dù được điều chỉnh giá, EVN vẫn lỗ 82,1-168,6 đồng mỗi kWh điện bán ra.

" Việc lỗ lũy kế dẫn đến vốn đầu tư Nhà nước vào EVN giảm, không bảo toàn được dòng vốn này ", báo cáo của EVN nêu.

EVN cho rằng khoản lỗ này cần được tính toán để thu hồi trong giá điện. Việc này nhằm bù đắp kịp thời phần vốn đầu tư Nhà nước giảm trong giai đoạn các năm trước đây, giúp EVN có nguồn lực đầu tư các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, cụm nhà máy điện Quảng Trạch, điện gió ngoài khơi và các nguồn điện khác để đảm bảo cung ứng điện cho giai đoạn tới.

Hiện giá bán lẻ điện bình quân là 2.204,07 đồng/kWh (chưa gồm VAT), sau lần tăng 4,8% ngày 10/5.