Cuộc đua mệt mỏi với nhà ở xã hội

Xếp hàng xuyên đêm

Sáng sớm, khu vực dự án NƠXH tại xã Đông Anh, TP Hà Nội, của Tổng Cty 319 (Bộ Quốc phòng) tấp nập người xếp hàng chờ đợi. Từ 5 - 6 giờ sáng, từng hàng dài người xếp hàng ngay ngắn trước cổng cầm hồ sơ, với hy vọng mình sẽ kịp nhận được tấm vé số thứ tự để nộp hồ sơ mua căn hộ mơ ước.

Chị Phương Anh , 36 tuổi, nhân viên văn phòng ở Định Công, có mặt tại dự án suốt 2 ngày liền. Chị kể: “Hai ngày đầu tôi đi từ 9 giờ sáng đến 4 giờ chiều mà vẫn chưa đến lượt nộp hồ sơ. Đến khi nghe tin chủ đầu tư phát số thứ tự, tôi xin nghỉ làm buổi sáng, bắt xe buýt từ Định Công sang Đông Anh hơn 1 giờ đồng hồ nhưng vừa tới nơi thì họ thông báo đã đủ số cho cả buổi chiều”.

Không bỏ cuộc, sáng hôm sau chị quay lại sớm hơn. “Nghe kinh nghiệm của mọi người bảo 8h30 mới phát số, nhưng muốn chắc ăn thì phải có mặt từ 5 - 6 giờ sáng. Nếu hôm nay lấy được số thì ngày mai tôi lại phải đến nộp hồ sơ nữa. Tính ra nhanh cũng ít nhất 4 ngày liền mới xong,” chị Phương Anh nói.

Chị Ngọc Hà, 40 tuổi và chị Lê Hạnh, 35 tuổi, đều là công nhân may tại Hoài Đức (Hà Nội), rủ nhau bắt taxi vượt quãng đường hơn 20 km lên Đông Anh từ sáng sớm để lấy số thứ tự đăng ký mua NƠXH. Thế nhưng khi vừa đến nơi, nhân viên thông báo toàn bộ số thứ tự trong ngày đã phát hết. Hai chị ngồi lặng lẽ bên lề đường, ánh mắt đầy tiếc nuối. Cả hai tính ở lại chờ đến chiều để đỡ mất công đi lại, nhưng được nhân viên hướng dẫn rằng sáng hôm sau chủ đầu tư mới tiếp tục phát số. “Tưởng đi ngày hành chính thì ít người hơn, ai ngờ vẫn đông thế. Thôi lại phải nghỉ làm thêm 1 buổi nữa”, chị Hạnh nói.

Gia đình chị Hà có 4 thành viên đang thuê trọ trong căn phòng chừng 15 m ² . Chồng chị làm tại một xưởng cơ khí nhỏ cùng người bạn, thu nhập bấp bênh. “Với đồng lương công nhân, vợ chồng tôi không thể nào với tới căn hộ thương mại. Chúng tôi chỉ mong đủ may mắn mua được căn hộ nhỏ nhất, khoảng 40 m ² trong dự án này, để các con có chỗ ở ổn định, không phải ở trọ mãi”, chị Hà chia sẻ.

Trao đổi với PV Tiền Phong, Thượng tá Nguyễn Văn Dũng, Phó Giám đốc Ban Quản lý các dự án đầu tư, Tổng Cty 319, cho biết, quá trình tiếp nhận hồ sơ dự án NƠXH tại xã Đông Anh ngày đầu được tổ chức khá trật tự. Tuy nhiên, những ngày sau đó, lượng người đổ về rất đông. Nhiều người đã đến từ chiều hôm trước, cả gia đình (vợ, chồng, con cái) thay phiên nhau xếp hàng, tạo thành hàng dài. Nhiều người thậm chí không dám đi ăn vì sợ bị người khác chen lấn. Tối thì mang theo chăn, màn, chiếu, gối đến ngủ lại tại chỗ để giữ chỗ.

“Trước tình hình đó, chúng tôi đã dựng nhà bạt, rạp để che nắng, che mưa cho người dân, bố trí ghế ngồi đầy đủ. Đồng thời, phát lương khô, nước uống và thuê nhà vệ sinh công cộng để phục vụ người dân”, ông Dũng cho biết.

Để giải quyết tình trạng xếp hàng xuyên đêm, từ ngày 28/10, chủ đầu tư quyết định phát số thứ tự cho tất cả khách hàng đến nộp hồ sơ. Mỗi ngày, đơn vị xử lý được từ 45 đến 60 hồ sơ. Nguyên tắc được áp dụng là “ai đến lấy số thì người đó nộp hồ sơ”, nhằm ngăn chặn tình trạng “cò mồi” mua bán, chen lấn chỗ xếp hàng. Ngay cả cán bộ trong cơ quan, đơn vị cũng phải tuân thủ việc xếp hàng nếu có nhu cầu nộp hồ sơ mua nhà.

Cũng theo ông Dũng, thời hạn nộp hồ sơ tại khu NƠXH Uy Nỗ kéo dài đến ngày 25/11, và dự kiến bắt đầu ký hợp đồng mua bán từ ngày 24/12. Dự kiến có khoảng 2.000 bộ hồ sơ sẽ được nộp về trong đợt này. Với 419 căn hộ để bán và 47 căn cho thuê mua, tỉ lệ “chọi” ước tính khoảng 1 hồ sơ trúng trên 5 hồ sơ nộp, cho thấy sức nóng và nhu cầu rất lớn đối với phân khúc NƠXH tại khu vực này.

Chầu chực cả tháng

Dự án NƠXH Rice City Long Châu (phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội) được kỳ vọng là bước tiến mới khi đổi mới cách nhận hồ sơ bằng hình thức trực tuyến, giúp người dân không còn phải chen chúc, xếp hàng xuyên ngày, xuyên đêm. Tuy nhiên, việc nộp hồ sơ trực tuyến lại mang đến nhiều gian nan, mệt mỏi khi hệ thống thường xuyên quá tải, chậm phản hồi, thậm chí treo hoàn toàn, khiến nhiều người không thể hoàn tất thủ tục đăng ký.

Theo thông báo của chủ đầu tư, dự án NƠXH Rice City Long Châu tiếp nhận hồ sơ từ ngày 1/10 đến 4/11, với tổng số 1.765 căn hộ mở bán. Theo phản ánh, trang điện tử đăng ký thường xuyên trong tình trạng quá tải, truy cập chậm, hoặc không thể đăng nhập. Một số người dù đã hoàn tất thao tác gửi hồ sơ nhưng không nhận được mã xác nhận qua thư điện tử, khiến hệ thống không ghi nhận hồ sơ.

Anh Nguyễn Lê (trú tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) chuẩn bị hồ sơ gần nửa năm để nộp đăng ký mua NƠXH tại đây nhưng kết quả không như kỳ vọng. “Tôi canh từ những ngày đầu mở cổng nhưng liên tục gặp báo lỗi quá tải. Đến tận ngày 4/11 - ngày cuối cùng, hệ thống vẫn không cho nộp”, anh kể.

Anh Lê băn khoăn, đặt câu hỏi: “Với những hồ sơ đủ điều kiện nhưng không thể nộp do nghẽn mạng, lỗi kỹ thuật thì sau ngày 4/11 sẽ được xử lý thế nào? Ai chịu trách nhiệm? Liệu có điều gì khuất tất sau sự cố lỗi kỹ thuật, nghẽn mạng liên tục như vậy không?”.

Tương tự, vợ chồng chị Phan Thu Hương (Yên Sở, Hà Nội) suốt nhiều ngày qua luân phiên xin nghỉ việc chỉ để “canh” nộp hồ sơ trực tuyến. Dù nỗ lực mọi cách, hệ thống vẫn thường xuyên treo, khiến anh chị bất lực và thất vọng.

Chị Hương kể, gia đình chị theo đuổi giấc mơ an cư từ năm 2021. “Khi đó, tôi được giới thiệu mua lại căn hộ NƠXH 68 m ² tại Tây Nam Linh Đàm giá gần 1,8 tỷ đồng. Tôi thấy đắt nên chờ dự án khác, ai ngờ giá nhà cứ leo thang, khiến giấc mơ an cư ngày càng xa vời,” chị kể.

Trước đó, chị Hương từng xếp hàng nộp hồ sơ tại dự án NƠXH NHS Trung Văn nhưng bốc thăm trượt. Sau đó, chị tiếp tục ngóng dự án Udic Eco Tower Hạ Đình nhưng mãi chưa thấy mở bán. “Bây giờ, vợ chồng tôi đánh cược vào dự án Rice City Long Châu, song lại gặp trở ngại kỹ thuật. Không riêng gì gia đình tôi, với nhiều người lao động hiện nay, mua được căn NƠXH chẳng khác gì trúng số độc đắc”, chị Hương nói.

Minh bạch hóa quy trình tiếp nhận và xét duyệt hồ sơ

Trao đổi với PV Tiền Phong , bà Phạm Thị Miền, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) khẳng định, nhu cầu mua NƠXH hiện rất lớn, vượt xa nguồn cung thực tế. Dù việc tiếp nhận hồ sơ được thực hiện theo hình thức trực tiếp hay trực tuyến, các hệ thống cũng sẽ đều nhanh chóng bị quá tải trước “cơn khát” về NƠXH. Trong bối cảnh giá căn hộ tại Hà Nội liên tục tăng và thiết lập mặt bằng mới, khả năng mua nhà của người thu nhập trung bình, thấp ngày càng thu hẹp. Nguồn cung mới vẫn thấp hơn rất nhiều so với nhu cầu khoảng 100.000 căn mỗi năm, khiến NƠXH trở thành kỳ vọng và lựa chọn duy nhất của hàng chục nghìn hộ gia đình đang có nhu cầu an cư.

“Dù tốc độ triển khai NƠXH đã được đẩy nhanh trong thời gian qua, tuy nhiên, mục tiêu hoàn thành 1 triệu căn NƠXH đến năm 2030 là một áp lực rất lớn. Bởi tính tới thời điểm hiện tại, gần như chắc chắn chúng ta không đạt được mục tiêu trong giai đoạn 1”. Bà Phạm Thị Miền, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam

Theo bà Miền, để minh bạch và bình ổn thị trường NƠXH, cần triển khai nhiều giải pháp. Đó là minh bạch hóa quy trình tiếp nhận và xét duyệt hồ sơ; toàn bộ quy trình đăng ký, xét duyệt, bốc thăm cần được số hóa, công khai trực tuyến, cho phép truy xuất danh sách người đăng ký, kết quả và thứ tự ưu tiên. Cùng đó, giám sát chặt việc chuyển nhượng lại NƠXH, xử phạt nghiêm hành vi mua bán, sang nhượng suất NƠXH trái phép, buộc hoàn trả ưu đãi nếu vi phạm.

Bên cạnh đó, cần hướng tới giải pháp dài hạn là tăng nguồn cung nhà ở thương mại giá bình dân, nhằm cân bằng cung - cầu. Bởi nếu giá nhà vẫn leo thang, NƠXH sẽ tiếp tục trở thành “miếng bánh ngon” dễ bị trục lợi.