Đánh thuế với vàng, bao nhiêu là hợp lý?

Đánh thuế sẽ giúp thay đổi hành vi của đầu tư

Trước đó, khi công bố 6 kết luận thanh tra ngân hàng , công ty hoạt động kinh doanh vàng , Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đã từng đề cập vấn đề thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với người mua bán vàng . Cụ thể, tại kết luận thanh tra TPBank, "một số khách hàng cá nhân có hoạt động mua, bán vàng miếng với TPBank tần suất diễn ra liên tục nhiều lần trong ngày, trong tháng, doanh số hàng ngàn tỉ đồng trong một năm với mục đích kinh doanh". Dù Nghị định số 24 không cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng cho cá nhân, tuy nhiên cá nhân được mua, bán vàng miếng tại các tổ chức được NHNN cấp giấy phép. 

"Việc xác định hoạt động mua, bán vàng miếng của cá nhân với các tổ chức được NHNN cấp giấy phép nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận (kinh doanh) trong trường hợp cụ thể này có thuộc đối tượng nộp thuế TNCN nếu có thu nhập từ hoạt động mua, bán vàng miếng theo luật Thuế TNCN hay không, thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính", kết luận đề cập.

ẢNH: NGỌC THẮNG

Như vậy có thể thấy, dù chưa đưa vào diện chịu thuế nhưng kết luận nói trên cũng hé lộ cho việc mua, bán và có thu nhập từ vàng là rất lớn. Trên thực tế, giao dịch vàng vẫn luôn sôi động và nhu cầu rất lớn. Cứ nhìn cảnh người dân xếp hàng mua vàng thời gian qua và mức sinh lời từ kim loại quý cho thấy vàng vẫn luôn là kênh đầu tư thu hút sự quan tâm của nhiều người.

TS Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường ĐH Kinh doanh và công nghệ Hà Nội, cho rằng thu nhập từ hoạt động giao dịch vàng cần đưa vào đối tượng chịu thuế. Trong thời gian qua, hoạt động kinh doanh này gần như bị "quên". Ông Tú nhấn mạnh, vàng cũng như các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán , khi phát sinh thu nhập thì cũng phải tính thuế.

"Một số kênh đầu tư như lãi thu được từ gửi tiết kiệm mới không tính thuế, còn vàng thì từ mấy thập niên qua VN có chủ trương chống vàng hóa nhưng lại không thực hiện thu thuế là thiếu sót. Áp dụng thuế cho hoạt động mua bán vàng cũng là giải pháp chống vàng hóa. Việc tính thuế khi giao dịch vàng sẽ thay đổi hành vi của nhà đầu tư. Mỗi lần mua bán vàng , người dân sẽ phải tính toán đến chi phí, từ đó điều chỉnh hành vi, tránh "lướt sóng", đầu cơ ngắn hạn cũng như bỏ tiền vào vàng ", TS Tú phân tích.

Thuế suất bao nhiêu là hợp lý?

Dù vậy, TS Nguyễn Ngọc Tú cũng lưu ý, thị trường vàng đã tồn tại từ lâu nên rất khó có thể tính thuế trên thu nhập (giá bán - giá mua nhân với thuế suất), do đó chỉ có thể áp dụng tính trên doanh thu. Hiện thuế suất đối với giao dịch chứng khoán đang ở mức 0,1%, bất động sản 2%, thì vàng xem xét áp dụng mức thuế suất từ 1 - 2% trên doanh thu, tương đương mức thuế từ 1,3 - 2,6 triệu đồng/lượng.

"Chứng khoán là kênh huy động vốn cho nền kinh tế, khuyến khích dòng tiền trên thị trường đầu tư tham gia nên thuế thấp. Còn vàng không khuyến khích, thuế suất 1 - 2% cũng không tác động đến giá vàng khi người bán là người chịu thuế. Hiện nay, giá mua và bán vàng chênh lệch từ 2 - 3 triệu đồng, người mua sẽ phải cộng thêm phần tiền thuế phải đóng, từ đó cân nhắc nên mua hay không", ông Tú giải thích.

Với tốc độ tăng giá chóng mặt từ đầu năm đến nay, vàng đã thu hút dòng tiền lớn trên thị trường. Cũng vì nhiều người mua hơn bán dẫn đến mức chênh giá trong nước cao hơn thế giới lên đến 20 triệu đồng/lượng. Điều này vô hình trung tác động đến giá USD tự do tăng cao, gây áp lực lên tỷ giá trong hệ thống ngân hàng . Tình hình ngoại tệ hiện nay đã ổn nhưng nếu áp lực lâu dài lên tỷ giá cũng sẽ tác động đến kinh tế vĩ mô.

"Cần áp dụng chính sách thuế đối với hoạt động mua bán vàng để có thể điều tiết dòng vốn trên thị trường vào sản xuất kinh doanh, phục vụ cho nền kinh tế", ông Tú nhấn mạnh.

Là người kinh doanh lâu năm trong lĩnh vực vàng , ông Nguyễn Ngọc Trọng, Giám đốc Công ty vàng Đối tác mới, cũng đồng tình người dân mua bán vàng có thu nhập thì phần này đóng thuế là hợp lý. Trong năm nay, giá vàng tăng mạnh đã tạo sự quan tâm của người dân. Với giá mua bán hôm nay ở mức 128,6 - 131,1 triệu đồng/lượng thì những người nắm giữ vàng từ đầu năm đã có lời.

Tuy nhiên, ông Trọng cũng lưu ý: Vàng tồn tại trên thị trường hàng chục, hàng trăm năm nay. Nếu tính thuế thu nhập trên phần lợi nhuận từ hoạt động mua bán vàng thì sẽ khó khi xác định giá mua vào của khách hàng. Còn nếu tính tỷ lệ thuế doanh thu mà người dân bán vàng ra như chứng khoán thì chưa đúng bản chất thuế thu nhập.

"Một số ý kiến đề xuất mức thuế suất trên doanh thu 1%. Tôi cho rằng đây là mức khá cao vì với giá bán vàng miếng SJC của các công ty hiện nay ở mức 131 triệu đồng/lượng, thì thuế suất 1% tương đương 1,3 triệu đồng/lượng. Thuế cao nên khi người mua vàng có lời nhiều mới thực hiện bán ra cũng khiến giá vàng tăng", ông Trọng nêu quan điểm.

Một vấn đề khác ông Trọng nêu ra là chênh lệch giữa giá mua và bán vàng miếng SJC lên 2 - 3 triệu đồng/lượng. Chính vì vậy, những người mua vàng sẽ chịu rủi ro lỗ ngay khi mua lên 1 - 2%. Trong trường hợp giá vàng chưa tăng, họ phải bán lỗ cộng thêm phần thuế thì càng lỗ nặng hơn.

"Do đó, nếu có phương án tính thuế đối với kinh doanh vàng thì cũng nên áp dụng một mức hợp lý, bởi giá vàng dù cao, người dân bỏ nhiều tiền mua nhưng mức sinh lời không nhiều khi thực hiện mua đi bán lại", ông Nguyễn Ngọc Trọng cho hay.