Hộ kinh doanh không được trừ ngưỡng 500 triệu khi tính thuế giá trị gia tăng

Theo luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua, từ năm 2026, ngưỡng doanh thu miễn thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng với hộ kinh doanh đều được nâng lên 500 triệu đồng (gấp 5 lần so với mức 100 triệu đồng hiện tại).

ẢNH: ĐAN THANH

Thông tin liên quan ngưỡng 500 triệu đồng này nêu tại dự thảo lần 2 Nghị định quy định việc khai, tính thuế, khấu trừ thuế, nộp thuế, sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh , cá nhân kinh doanh (sau đây gọi chung là hộ kinh doanh ) mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến thu hút khá nhiều quan tâm.

Theo dự thảo, nếu có mức doanh thu năm trên 500 triệu đồng, hộ kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp tính trực tiếp theo doanh thu bằng tỷ lệ phần trăm nhân (x) doanh thu quy định của luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ kinh doanh của hộ kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng được xác định bằng thu nhập tính thuế nhân (x) với thuế suất. Trong đó, thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ đi chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế.

Riêng nhóm hộ kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng đến 3 tỉ đồng được lựa chọn nộp thuế theo quy định thu nhập tính thuế nhân (x) thuế suất, hoặc nộp thuế theo doanh thu tính thuế nhân (x) thuế suất. 

Doanh thu tính thuế được xác định bằng phần doanh thu vượt trên 500 triệu đồng.

Trên nhiều diễn đàn, hội nhóm về kế toán, thuế đang xôn xao thắc mắc, cùng cách tính thuế trên doanh thu, dự thảo nghị định nêu rất rõ, khi tính thuế thu nhập cá nhân, hộ kinh doanh được trừ đi phần 500 triệu đồng, vậy khi tính thuế giá trị gia tăng có được trừ không?

Trao đổi với Thanh Niên chiều 15.12, đại diện Ban Chính sách, thuế quốc tế (Cục Thuế, Bộ Tài chính) khẳng định, với hộ kinh doanh thuộc diện chịu thuế, khi tính thuế giá trị gia tăng, hộ sẽ không được trừ đi 500 triệu đồng mà tính thuế từ đồng doanh thu đầu tiên. "Do không sửa luật Thuế giá trị gia tăng nên không có quy định trừ bớt 500 triệu đồng", vị này lý giải.

Lo thiếu công bằng, hộ tách nhỏ giấy phép để "né" thuế

Theo ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas, tính thuế giá trị gia tăng từ đồng doanh thu đầu tiên với hộ kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng là sự thiếu sự công bằng giữa hộ dưới ngưỡng miễn thuế và trên ngưỡng miễn thuế, tạo sự bất công giữa các nhóm đối tượng nộp thuế.

ẢNH: ĐAN THANH

Ví dụ, hộ kinh doanh có doanh thu 499 triệu đồng thì được miễn thuế giá trị gia tăng, nhưng hộ kinh doanh có doanh thu từ 501 triệu đồng lại phải thực hiện nghĩa vụ thuế giá trị gia tăng từ đầu.

Tức là, với doanh thu 501 triệu đồng, hộ kinh doanh phải đóng thuế 5,01 triệu đồng cho lĩnh vực thương mại (thuế suất 1%); 15,03 triệu đồng cho lĩnh vực nhà hàng, sản xuất (thuế suất 3%); hay 25,05 triệu đồng cho hoạt động dịch vụ (thuế suất 5%).

"Điều này có thể tạo ra nhiều vấn đề tiêu cực trong thực hiện chính sách thuế. Bởi người dân sẽ có động lực tách nhỏ giấy phép các hộ kinh doanh ra để thực hiện nghĩa vụ thuế. Hậu quả là tăng chi phí tuân thủ, giảm sự trung thực và tự nguyện của người dân khi thực hiện chính sách thuế" ông Tuấn nói.

Ngoài ra, vị chuyên gia còn đề cập khía cạnh, việc áp dụng riêng lẻ từng cách tính thuế trong cùng một nghĩa vụ thuế cũng sẽ tạo ra sự phức tạp khi thực hiện chính sách thuế.

"Ngưỡng miễn thuế 500 triệu đồng, chỉ tính thuế cho phần doanh thu vượt trên, và áp dụng cho cả hai loại thuế là hài hòa về mặt nguyên tắc thu thuế. Chính sách thuế cần đơn giản để người dân dễ thực hiện nhất và cơ quan thuế dễ giám sát nghĩa vụ thuế nhất. Nếu không, chi phí tuân thủ sẽ cao và hiệu quả thu thuế không đảm bảo", ông Tuấn nhấn mạnh.