Loạt sai phạm khiến dự án Tràng An, Bái Đính không thể 'về đích' đúng hạn

Thanh tra Chính phủ (TTCP) mới đây đã ban hành Thông báo số 2898/TB-TTCP, thông báo Kết luận thanh tra các dự án có khó khăn, vướng mắc tại tỉnh Ninh Bình.

Theo Quyết định của Tổng Thanh tra Chính phủ số 690/QĐ-TTCP ngày 23/7/2025 và số 882/QĐ-TTCP ngày 04/9/2025, Đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra đối với 04 dự án có khó khăn, vướng mắc tại tỉnh Ninh Bình.

Bố trí nguồn vốn cho dự án Tràng An chưa đủ theo tổng mức đầu tư

Tại kết luận, TTCP đánh giá dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu du lịch sinh thái Tràng An là dự án lớn có nhiều dự án thành phần, được triển khai từ năm 2004 trong điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh Ninh Bình còn khó khăn.

Những hạng mục công trình của dự án hoàn thành được đưa vào khai thác, sử dụng ngay và đến nay vẫn đang phát huy hiệu quả trong thực tế. Dự án phát huy hiệu quả đầu tư, góp phần tăng cường cơ sở hạ tầng đưa Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đưa du lịch Ninh Bình trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh; là một trong những khu du lịch trọng điểm quốc gia mang tầm quốc tế.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện dự án còn hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong việc lập, phê duyệt quy hoạch có sự chồng lấn, thiếu đồng bộ giữa các loại quy hoạch. Quy hoạch chi tiết tại đây không phù hợp quy hoạch tổng thể. Việc thực hiện quy hoạch phải điều chỉnh nhiều lần, ảnh hưởng tiến độ thực hiện dự án và các dự án thành phần có liên quan.

"Dự án thuộc nhóm A nhưng không đưa ra HĐND thảo luận, quyết định, không trình Bộ quản lý chuyên ngành tổ chức thẩm định thiết kế cơ sở điều chỉnh. Khi quyết định điều chỉnh dự án tăng vốn, UBND tỉnh xác định toàn bộ nguồn vốn thực hiện dự án do Ngân sách Trung ương cấp không có cơ sở, không bảo đảm cân đối đủ nguồn vốn để thực hiện dự án", kết luận chỉ rõ.

Điều đó dẫn đến hiện nay dự án đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cả về quy hoạch, nguồn vốn, công tác giải phóng mặt bằng và không thể hoàn thành đúng thời hạn đề ra mặc dù đã được gia hạn thực hiện.

Được biết, khu du lịch sinh thái Tràng An do Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình làm chủ đầu tư, được triển khai từ năm 2004. Đến nay, một số gói thầu, hạng mục công trình đã hoàn thành, đưa vào sử dụng, một số hạng mục công trình đang được tổ chức thi công.

Thanh tra Chính phủ cho biết số vốn bố trí lũy kế từ đầu dự án đến nay trên 1.158 tỷ đồng. Dự án đã hết thời hạn thực hiện từ năm 2023 và hiện có một số khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn bố trí cho dự án chưa đủ theo tổng mức đầu tư; khó khăn trong giải phóng mặt bằng.

Vướng mắc nhiều do công tác quy hoạch, nhất là từ khi Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 2014. Một số hạng mục công trình còn thi công dở dang, chờ rà soát, thống nhất số liệu để bố trí nguồn vốn mới triển khai thực hiện, đảm bảo không phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản. Một số hạng mục đến nay không còn phù hợp, cần rà soát, điều chỉnh hoặc cắt giảm.

Chủ đầu tư đang tổ chức rà soát toàn bộ các hạng mục công trình của dự án, phối hợp với các bên liên quan tổng hợp kinh phí, xây dựng phương án rà soát, cắt giảm quy mô, hạng mục, tổng mức đầu tư dự án để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Bình.

Tăng diện tích sử dụng đất, tăng tổng mức đầu tư tại khu núi chùa Bái Đính

Đối với dự án thành phần xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính, dự án do Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình làm chủ đầu tư, là dự án thành phần thuộc dự án Tràng An, được triển khai từ năm 2005.

TTCP đánh giá dự án đã hiện thực hóa chủ trương của địa phương và chiến lược phát triển du lịch Việt Nam thời kỳ 1995-2010; tạo động lực liên kết, quảng bá và hội nhập, góp phần tổ chức thành công Đại lễ Phật Đản Liên Hợp Quốc năm 2008, chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội năm 2010.

Việc hình thành khu du lịch văn hóa tâm linh quy mô lớn sẽ tạo điều kiện liên kết Bái Đính - Tràng An - Hoa Lư thành cụm du lịch trọng điểm, nâng cao sức cạnh tranh, thu hút khách quốc tế. Dự án Khu núi chùa Bái Đính đã mang lại những hiệu quả nhất định cho địa phương.

Dù vậy, trong quá trình thực hiện dự án cũng còn nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm như quy hoạch dự án không đảm bảo tính kế thừa giữa quy hoạch chi tiết và quy hoạch tổng thể, không đúng nguyên tắc lập, điều chỉnh quy hoạch.

Việc thu hồi đất không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt; không trình Bộ quản lý chuyên ngành thẩm định thiết kế cơ sở khi phê duyệt dự án, không thẩm định lại thiết kế cơ sở khi phê duyệt điều chỉnh dự án.

Dự án không được đánh giá tác động môi trường; bổ sung, điều chỉnh nội dung, quy mô đầu tư làm tăng diện tích sử dụng đất, tăng tổng mức đầu tư nhưng không thẩm định lại thiết kế cơ sở và phê duyệt điều chỉnh dự án theo quy định.

Quyết định đầu tư dùng vốn ngân sách Trung ương mà không xác định rõ dự kiến phân bổ vốn phù hợp với nội dung của dự án, dẫn đến quá trình thực hiện bị thiếu vốn, dự án kéo dài.

"Dự án vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cả về quy hoạch, nguồn vốn, công tác giải phóng mặt bằng... và cũng không thể hoàn thành đúng thời hạn dù đã được gia hạn nhiều lần", TTCP khẳng định.

Theo TTCP, đến nay, một số hạng mục công trình chính đã cơ bản hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng, một số hạng mục công trình đang được tổ chức thi công.

Lũy kế vốn đã cấp cho dự án đến nay trên 1.838 tỷ đồng. Thời hạn thực hiện dự án đến hết năm 2025 nhưng không có khả năng hoàn thành đúng tiến độ do có một số khó khăn, vướng mắc tương tự như dự án Tràng An.