“Thần dược” Việt Nam ở Nga, Ukraine
Không chỉ với người Việt, mà cả với người dân ở các nước thuộc Liên Xô cũ, cao Sao Vàng là vật lưu giữ ký ức tuổi thơ.
Trang moya-planeta.ru viết: “Cao Sao Vàng luôn đồng hành cùng ly sữa nóng pha mật ong và bơ, cùng với miếng dán mù tạt, cốc giác hơi và chậu ngâm chân. Người ta thường bôi nó lên mũi và thái dương, rồi nước mắt bắt đầu chảy ra — phải nhắm mắt lại, mà đã nhắm mắt thì sẽ ngủ. Khi tỉnh dậy, cơn cảm lạnh và sốt đã biến mất. Có người còn hít trực tiếp, cách này khá ‘đáng sợ’, nhưng cơn ho lại khỏi rất nhanh".
Theo tờ này, cao Sao Vàng — sản phẩm đến từ đất nước Việt Nam thân thiện, “nơi có những người lao động hạnh phúc nhất thế giới”.
Trang pharmmedprom.ru — chuyên về y tế Nga — cũng nhắc lại ký ức ấy: “Nhiều người trong chúng ta vẫn nhớ từ thuở nhỏ chiếc hộp đỏ nhỏ có ngôi sao vàng trên nắp: bên trong là loại cao Việt Nam – cao Sao Vàng. Các bà, các mẹ thường lấy lọ thuốc này ra khỏi tủ thuốc với tần suất đáng ghen tị, bởi mùi hương đặc trưng của nó được tin là có thể chữa gần như mọi thứ.”
Quảng cáo cao Sao Vàng Việt Nam ở Nga
Chia sẻ với tờ này, cô Katerina ở Moscow kể: “Hồi nhỏ, cao sao vàng là thứ không thể thiếu mỗi khi bị cảm. Lọ thuốc nhỏ bé ấy dường như dùng mãi không hết — tôi sẽ không ngạc nhiên nếu nó vẫn còn nguyên vẹn. Việc mở nắp khá khó, nhưng mẹ tôi luôn kiên nhẫn. Mỗi khi ai trong nhà bị cảm, sổ mũi hay ho, mẹ sẽ bôi cao lên hai bên mũi và cho hít hơi nước hòa cùng cao trong nước sôi. Cách này rất hiệu quả, giúp dễ thở hơn. Thỉnh thoảng mẹ cũng bôi lên vết muỗi đốt — mặc dù ít hơn — và luôn dặn chúng tôi không được dụi mắt, vì nếu dính vào mắt sẽ rất rát. Mùi hương ấy đến giờ vẫn khiến tôi nhớ cảm giác được mẹ chăm sóc.”
Một phụ nữ khác, Alexandra, chia sẻ: “Gần đây tôi mua lại cao Sao Vàng, không phải vì tin vào công dụng chữa bệnh, mà vì muốn ngửi lại mùi hương tuổi thơ. Và thật tuyệt, nó vẫn y nguyên. Chỉ cần mở nắp, tôi lập tức thấy mình trở về căn bếp của bố mẹ, nơi trong tủ thuốc gỗ, cạnh lọ i-ốt và băng gạc, luôn có một hộp nhỏ in hình ngôi sao.”
Không chỉ ở Nga, cao sao vàng còn được yêu thích tại Mỹ và bán rất chạy trên Amazon.
Một khách hàng tên Kris viết: “Cao Sao Vàng Việt Nam là loại thuốc tôi yêu thích từ thời thơ ấu. Ở Liên Xô, nó được dùng cho hầu hết mọi bệnh — tôi chủ yếu dùng khi bị cảm hoặc cần làm ấm cơ thể.”
Còn Natalya, người gốc Ukraine , kể: “Tôi mua vì nhớ thời nhỏ ở Ukraine . Mỗi khi bị côn trùng đốt, mẹ đều bôi cao sao vàng lên và thấy đỡ ngay. Nó cũng rất tốt để trị đau khớp, nhức khớp. Hộp nhỏ, hơi khó mở, nhưng chỉ cần có móng tay là được".
Cao Sao Vàng - Hồi sinh sau nửa thế kỷ
Theo Tiền Phong, cao Sao Vàng ra đời năm 1969, đến nay đã hơn 56 năm gắn bó với người Việt. Vào những năm 1970–1980, cao sao vàng hiện diện khắp nơi — từ bệnh viện, nhà dân đến bến tàu, bến xe. Người ta tin đây là “thần dược chữa bách bệnh”, nên nhà nào cũng có ít nhất một hộp; người đi xa thường mang theo một hộp cao sao vàng nhỏ gọn trong túi để khi cần mang ra sử dụng.
Từ năm 1975, cao Sao Vàng được xuất khẩu sang Liên Xô và Đông Âu, trở thành sản phẩm Việt Nam đầu tiên vươn ra thị trường quốc tế. Nhờ hiệu quả và giá rẻ, nó được yêu thích không chỉ trong nước mà cả ở nước ngoài.

Cao Sao Vàng bán rất chạy trên Amazon.
MC Lại Văn Sâm từng kể trong chương trình Ký ức vui vẻ (VTV3): “Cao Sao Vàng gắn bó với bất kỳ người Việt nào. Khi sang Nga, chúng tôi mang theo để dùng khi đau đầu, đau bụng. Nhưng đến nơi, bạn bè Nga lại thích quá, xin làm quà, đến mức chúng tôi chẳng còn đủ để dùng cho mình.”
Sau thời kỳ hoàng kim, từ cuối thập niên 1990 đến đầu 2000, sản phẩm dần mờ nhạt do thay đổi thị trường và thị hiếu. Nhưng tưởng chừng đã “lụi tàn”, cao Sao Vàng bất ngờ hồi sinh mạnh mẽ trên thị trường quốc tế.
Khoảng năm 2013–2014, sản phẩm xuất hiện trên Amazon, eBay với giá cao gấp hàng chục lần so với trong nước.
Tại Việt Nam, một hộp chỉ 5.000 đồng, nhưng trên Amazon có lúc bán tới 2–4 USD (50.000–90.000 đồng). Dù giá tăng, nhiều thời điểm vẫn cháy hàng vì với người nước ngoài, đó vẫn là mức giá rẻ cho một loại “thuốc dân gian” hiệu quả, hương thơm dễ chịu.
Nhận thấy tiềm năng lớn, Công ty Cổ phần Dược Trung ương 3 (Đà Nẵng) đã cải tiến sản phẩm: giữ hương vị truyền thống nhưng thay đổi bao bì, bổ sung các hộp lớn hơn 10g, 20g, thiết kế hiện đại và bắt mắt. Sản phẩm hiện không chỉ bán ở hiệu thuốc mà còn xuất hiện tại cửa hàng lưu niệm, điểm bán cho khách du lịch, cũng như các sàn thương mại điện tử.
Năm 2023, công ty bán ra hơn 5 triệu hộp cao Sao Vàng.
Cao Sao Vàng có thành phần gồm long não, menthol, cùng các tinh dầu Việt Nam quý như bạc hà, tràm, hương nhu trắng và quế, được chỉ định dùng cho các triệu chứng: cảm cúm, đau đầu, sổ mũi, buồn nôn, say tàu xe, nhức mỏi, côn trùng đốt.