Mưa còn kéo dài, bão mới sắp xuất hiện

Trong những ngày qua, các tỉnh miền Trung tiếp tục đón đợt mưa lớn kéo dài, nhiều nơi xuất hiện mưa rất to với tổng lượng mưa trong 24 giờ vượt 200 - 300 mm; kèm theo đó là tình trạng lũ quét, sạt lở đất, sụt lún ở nhiều địa phương. Chiều 3.12, ngay tại TP.Đà Nẵng xuất hiện hố "tử thần" nuốt chửng 2 xe ô tô. Đến sáng 4.12, người dân các phường Tây Nha Trang , Bắc Nha Trang (Khánh Hòa) lần thứ 4 chạy lụt chỉ trong khoảng 30 ngày qua. Ngoài ra, do mưa lớn kéo dài nhiều ngày, trưa qua, đèo Prenn - cửa ngõ chính vào ra Đà Lạt (Lâm Đồng) - lại sạt lở phía ta luy dương khiến giao thông ách tắc.

Nguyên nhân của đợt mưa lớn ở các tỉnh Trung Trung bộ và Nam Trung bộ những ngày qua là do nhiễu động gió đông từ áp thấp nhiệt đới suy yếu và gặp không khí lạnh ở phía bắc tràn về. Không chỉ các tỉnh miền Trung, nhiễu động gió đông cũng phát triển gây mưa giông trên diện rộng ở các tỉnh, thành miền Đông Nam bộ, cục bộ có mưa to gây ngập úng cục bộ. Tại khu vực trung tâm TP.HCM, trong liên tiếp 2 ngày qua, mưa giông phát triển mạnh trên diện rộng vào sáng sớm và chiều tối đã ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của người dân. Thêm vào đó, tình trạng giao thông với Lâm Đồng và các tỉnh miền Trung bị gián đoạn góp phần khiến giá nhiều loại rau xanh tăng trở lại.

Ảnh: Bá Duy

Nhiễu động gió đông đang suy yếu dần, do vậy thời tiết TP.HCM và Nam bộ nói chung từ hôm nay (5.12) mây thay đổi, ngày nắng. Mưa giảm dần, chỉ còn xuất hiện vài nơi mang tính chất cục bộ, thời gian nắng có xu hướng gia tăng vào buổi trưa, trời khá oi bức, độ ẩm trong không khí có phần xuống thấp, nguy cơ cao xảy ra cháy nổ. Trong khi đó, ở các tỉnh miền Trung, đợt mưa lớn có thể tiếp tục kéo dài đến hết ngày 5.12.

Tuy nhiên, vào tuần sau khu vực Trung và Nam bộ có khả năng đón đợt mưa lớn trên diện rộng mới. Nguyên nhân là khoảng từ ngày 6 - 7.12, có khả năng xuất hiện áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía đông miền Trung Philippines. Áp thấp có khả năng đi vào Biển Đông và mạnh lên thành bão , trở thành cơn bão số 16 trong năm 2025. Do vậy, từ khoảng ngày 10.12, mưa có xu hướng gia tăng trở lại.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia (NCHMF), trong tháng 12 này, trên khu vực Biển Đông có khả năng xuất hiện từ 1 - 2 cơn bão và áp thấp nhiệt đới. Do vậy, các tỉnh, thành miền Trung, đặc biệt từ Quảng Trị đến Đà Nẵng và phía đông các tỉnh Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Khánh Hòa có khả năng xuất hiện một đợt mưa lớn diện rộng, tập trung vào nửa đầu tháng 12. Lượng mưa ở các địa phương này phổ biến từ 250 - 450 mm, cục bộ có nơi trên 550 mm; lượng mưa phổ biến cao hơn từ 15 - 40 mm so với trung bình nhiều năm cùng kỳ. Còn tại các tỉnh thành Nam bộ, tổng lượng mưa phổ biến từ 40 - 80 mm.

Ảnh: Lâm Viên

Vì sao mưa bão kéo dài bất thường?

Th.S Lê Thị Xuân Lan, chuyên gia khí tượng thủy văn, cho biết: Thông thường mùa mưa bão ở miền Trung kết thúc trong tháng 11 và tháng 12 là thời điểm Nam bộ bước vào giai đoạn mùa khô. Biểu hiện là gió mùa tây nam không còn chuyển sang đông bắc nên những trận mưa mới xuất hiện mấy ngày nay ở TP.HCM và Nam bộ nói chung có thể xem là mưa trái mùa. Mưa trái mùa thường không kéo dài và chỉ xuất hiện 1 - 2 ngày. Mưa trái mùa do không khí lạnh cường độ mạnh từ phía bắc tràn về tạo nên các nhiễu động gió đông từ biển kéo vào đất liền gây mưa. Tuy nhiên, giai đoạn đầu mùa khô kỳ này được dự báo là mưa trái mùa sẽ xuất hiện nhiều hơn vì trên khu vực phía nam hiện vẫn tồn tại rãnh áp thấp. Trên rãnh áp thấp này là nơi hội tụ các khối mây giông gây mưa. "Sự tồn tại bất thường của rãnh áp thấp này có thể lý giải là do biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó là sự chi phối của hiện tượng La Nina", bà Lan giải thích.

VN là một trong những nơi đang gánh chịu những hiện tượng thời tiết cực đoan từ biến đổi khí hậu. NCHMF lưu ý ở khu vực miền Trung đã đón 3 đợt mưa lớn diện rộng, nhiều đợt ghi nhận lượng mưa cao "khủng khiếp" như trong đợt mưa từ 23.10 - 3.11, tổng lượng mưa tại A Lưới (Huế) là 1.755 mm, Nam Đông (Huế) 2.452 mm, Trà My (Đà Nẵng) 2.061 mm… Còn đợt từ 16 - 21.11, A Lưới (Huế) tiếp tục hứng mưa 829 mm, Sơn Hòa (Đắk Lắk) 1.069 mm.

Trong tháng 11 cũng đã xảy ra 3 đợt không khí lạnh gây rét đậm và cường độ có xu hướng gia tăng. Cụ thể như đợt không khí lạnh ngày 17.11, là đợt rét đậm nhất khiến tại khu vực Bắc bộ nhiệt độ thấp nhất xuống mức 11 - 14 độ C, vùng núi cao có nơi như Mẫu Sơn (Lạng Sơn) chỉ còn 3,2 độ C. Tiếp theo vào ngày 24.11, nhiệt độ ở Bắc và khu vực Bắc Trung bộ phổ biến dưới 9 - 12 độ C; vùng núi cao như Đồng Văn (Tuyên Quang) chỉ 2 độ C. Không khí lạnh còn lấn sâu xuống phía nam và tại TP.HCM, nhiệt độ thấp nhất ghi nhận chỉ 19 độ C. "Dự báo, trong tháng 12, không khí lạnh tiếp tục gia tăng về tần suất, cường độ và có thể xuất hiện rét đậm rét hại tập trung tại khu vực vùng núi phía bắc nước ta", NCHMF cảnh báo.