Người bán cố tình xuất hóa đơn thấp hơn thực tế để né thuế, người mua biết nhưng kệ sẽ bị xử lý thế nào?

Ngày 24/12, Cổng Thông tin điện tử TP Đà Nẵng phối hợp với Thuế TP Đà Nẵng tổ chức Chương trình tọa đàm trực tuyến với chủ đề: “Xóa bỏ thuế khoán – Hộ kinh doanh sẵn sàng thực hiện kê khai, nộp thuế điện tử từ 01/01/2026”.

Tại tọa đàm, trước câu hỏi về cách tính thuế theo phương pháp doanh thu trừ chi phí nhân với tỷ lệ, trong trường hợp một số bên cung cấp xuất hóa đơn thấp hơn giá thực tế, hộ kinh doanh cần xử lý như thế nào, bà Nguyễn Thị Thu Lương, Phó trưởng Thuế cơ sở 3, cho biết đây là vấn đề phát sinh khá phổ biến trên thực tế. Theo bà, hiện nay vẫn còn tình trạng một số hộ kinh doanh tìm cách né thuế , bán hàng với doanh thu cao nhưng xuất hóa đơn thấp hơn thực tế.

Để bảo đảm quyền lợi cho cả người bán và người mua , bà nhấn mạnh hộ kinh doanh cần tuân thủ quy định, bán hàng thế nào thì phải xuất hóa đơn đúng như vậy. Trường hợp người bán không xuất hóa đơn đúng thực tế, người mua có quyền phản ánh để cơ quan chức năng yêu cầu người bán thực hiện đúng quy định: bán hàng phải xuất hóa đơn và hóa đơn phải phản ánh đúng giá trị giao dịch.

Trước hết, vì quyền lợi của chính mình, hộ kinh doanh nên làm việc, trao đổi trực tiếp với đối tác để yêu cầu xuất hóa đơn đúng thực tế. Bởi dòng tiền thanh toán thể hiện như thế nào thì giá trị trên hóa đơn cũng phải tương ứng. Dù áp dụng phương pháp tính thuế theo tỷ lệ hay theo doanh thu trừ chi phí, toàn bộ hóa đơn đầu vào đều phản ánh hoạt động mua hàng, còn hóa đơn đầu ra chỉ được xuất khi có đầu vào hợp lệ.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Lương, nếu trong quá trình kinh doanh có lượng hàng hóa lớn nhưng không đủ hóa đơn, khi bán ra và bị kiểm tra nguồn gốc, hộ kinh doanh sẽ bị xử lý theo các quy định về nguồn gốc hàng hóa. Do đó, trong quá trình hoạt động, các hộ cần ưu tiên tìm nguồn hàng từ những đơn vị cung cấp đầy đủ chứng từ, hóa đơn. Đồng thời, với các đối tác, khách hàng quen, cần trao đổi để thay đổi thói quen, nâng cao nhận thức và cùng nhau thực hiện đúng chính sách thuế .

Về những yếu tố then chốt giúp hộ kinh doanh chủ động, tự tin và tích cực tham gia kê khai điện tử trong thời gian tới, bà Nguyễn Thị Thu Lương cho biết, việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai đã được triển khai tuyên truyền trong một khoảng thời gian nhất định, dù không quá dài.

Trong vòng 60 ngày kể từ khi chính sách chuyển đổi được ban hành, ngành thuế và chính quyền địa phương đã vào cuộc quyết liệt, đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên nhiều phương tiện, qua đó cơ bản bảo đảm thông tin đến đầy đủ các hộ kinh doanh.

Theo bà, trong thời gian tới, công tác tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ người nộp thuế sẽ tiếp tục được tăng cường, với sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan thuế và chính quyền địa phương, theo hướng lấy người nộp thuế làm trung tâm.

Để hộ kinh doanh có thể chủ động, tự tin và tích cực tham gia triển khai chính sách một cách hiệu quả, điều quan trọng là nhận thức rõ việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai là yêu cầu bắt buộc, không có ngoại lệ và không ai đứng ngoài quá trình này. Người nộp thuế , cơ quan thuế và chính quyền cần đồng hành cùng nhau trong quá trình thực hiện.

Bà Nguyễn Thị Thu Lương nhấn mạnh, yếu tố quan trọng hàng đầu hiện nay là thay đổi thói quen và nhận thức của hộ kinh doanh. Khi quyền chủ động đã được trao cho hộ, việc chủ động kê khai, nộp thuế trở thành trách nhiệm trực tiếp của mỗi cá nhân, tổ chức kinh doanh. Các chủ trương, thông tin và nội dung tuyên truyền cơ bản đã được ngành thuế triển khai đầy đủ, do đó trong quá trình chuyển đổi, các hộ cần xác định rõ việc tuân thủ pháp luật thuế là nghĩa vụ bắt buộc.

Để sẵn sàng bước vào giai đoạn thực hiện kê khai điện tử từ ngày 1/1/2026, các hộ kinh doanh cần chủ động chuẩn bị về tâm lý, tinh thần cũng như điều kiện cơ sở vật chất, nhằm tham gia thực hiện chính sách với tâm thế tự tin và chủ động.