Siết chặt việc thu tiền điện tại nhà thuê, trọ

Chủ nhà chọn bậc giá điện sinh hoạt cao nhất để thu

Cụ thể, tại điều 12, Bộ Công thương quy định, nếu người thuê nhà không ký hợp đồng trực tiếp với bên bán điện, tổng tiền điện chủ nhà thu không được vượt quá hóa đơn tiền điện. Tại mỗi địa chỉ nhà cho thuê, bên bán điện chỉ ký một hợp đồng mua bán điện duy nhất (chủ nhà). Chủ nhà có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin về cư trú của người thuê để làm căn cứ tính tiền điện. Nếu cho một hộ gia đình thuê trọn căn, thì hộ thuê được tính tiền điện như một hộ dân bình thường, với một định mức điện sinh hoạt. Chủ nhà có thể đứng tên hợp đồng điện hoặc ủy quyền cho người thuê đứng tên, miễn là có cam kết thanh toán tiền điện đầy đủ.

Trường hợp cho sinh viên và người lao động thuê nhà, tức là bên thuê nhà không phải là một hộ gia đình, Thông tư 60 cũng có quy định chi tiết cách tính tiền điện, đảm bảo quyền lợi của người sử dụng điện. Nếu thuê dưới 12 tháng và chủ nhà không kê khai được đầy đủ số người sử dụng điện, toàn bộ lượng điện đo được sẽ áp dụng giá bán lẻ điện sinh hoạt bậc 2 (101 - 200 kWh). Nếu chủ nhà kê khai đầy đủ số người sử dụng điện thì bên bán điện cấp theo định mức. Cứ 4 người được tính là một hộ sử dụng điện để xác định số định mức áp dụng giá bán lẻ điện sinh hoạt.

Phải quy định chặt chẽ bởi trong thực tế, đa số người lao động, sinh viên thuê nhà đang trả tiền điện với mức giá ở bậc cao nhất từ kWh điện đầu tiên.

ẢNH: Đ.N.T

Chị Phan Thị Thu, ở trọ cùng chủ nhà trên đường Nguyễn Sơn (P.Phú Thạnh, TP.HCM), cho hay 2 mẹ con chị cùng thuê phòng tại đây, tiền điện chủ nhà tính 3.500 đồng/kWh, trung bình mỗi tháng chị trả hơn 800.000 đồng tiền điện. "Năm 2023 trở về trước, chủ nhà tính 3.200 đồng/kWh. Từ 2 năm nay, bà chủ thu 3.500 đồng/kWh. Nhà có 4 phòng trọ, người thuê đều trả cùng một mức giá điện đó. Đặc biệt, phòng nào có sử dụng điện phát sinh thêm, chẳng hạn như nấu và xay sữa hạt, hay dùng máy ép sinh tố... trả thêm cho chủ nhà 200.000 đồng/tháng. Nhiều chủ nhà tính 4.000 - 4.500 đồng/kWh từ lâu rồi", chị Thu nói.

Tương tự, bà Nguyễn Phương Anh, thuê phòng trọ trên đường Tô Hiến Thành (P.Diên Hồng, TP.HCM), cho hay tiền điện các phòng trọ trả cho chủ nhà với giá 4.000 đồng/kWh, dùng bao nhiêu cứ nhân lên mà trả, không có ngoại lệ nào cả. Nhà có 6 tầng, chủ nhà ở 2 tầng, cho thuê 4 tầng còn lại. Tính ra tiền điện chủ nhà thu của 8 phòng trọ gần 10 triệu đồng/tháng, dư bao luôn tiền điện dùng của cả nhà chủ.

Tại P.Vũng Tàu, chị Thanh Hương thuê nhà trọ có hợp đồng năm, trả tiền điện mức giá 4.500 đồng/kWh từ hơn 1 năm nay. "Mình làm thuê kiếm sống, nhưng tiền điện trả theo giá nhà giàu xưa giờ. Chủ nhà trọ nói không chịu mức giá điện đó thì tìm chỗ trọ khác. Luật bất thành văn rồi", chị Hương bộc bạch.

Theo Quyết định 1279 của Bộ Công thương về biểu giá bán lẻ điện, giá bán lẻ điện sinh hoạt hiện được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) áp dụng theo biểu giá 6 bậc lũy tiến, lần lượt mỗi kWh có giá 1.984 đồng (0 - 50 kWh); 2.050 đồng (51 - 100 kWh); 2.380 đồng (101 - 200 kWh); 2.998 đồng (201 - 300 kWh); 3.350 đồng (301 - 400 kWh); 3.460 đồng (trên 400 kWh). Mức này chưa bao gồm 8% thuế giá trị gia tăng.

Như vậy, mức giá điện nhiều chủ nhà cho thuê đang thu từ người thuê nhà tập trung chủ yếu ở bậc 6 - bậc giá điện cao nhất trong 6 bậc biểu giá điện sinh hoạt. Trong khi đó, theo quy định, nếu thuê dưới 12 tháng, tiền điện được trả theo giá bậc 2, tương đương 2.380 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế GTGT).

Người thuê nhà cần trao đổi với chủ nhà

Luật sư Phạm Ngọc Hưng, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, cho rằng trong thực tế pháp luật có quy định xử phạt các trường hợp chủ nhà trọ thu tiền điện của người thuê nhà cao hơn giá quy định. Mức xử phạt tương đối cao, từ 20 - 30 triệu đồng. Tuy vậy, việc xử phạt đối với chủ nhà trọ liên quan việc thu tiền điện cao rất hiếm xảy ra. Bởi có một điều khá phổ biến là người thuê nhà khi bị chủ nhà thu tiền điện cao, không phản ánh và cứ vậy "cắn răng" chấp nhận đóng vì... chủ nhà là quy định, chứ không phải thông tư của Bộ Công thương là quy định.

"Theo tôi, quy định đã có, pháp lý rõ ràng, ngành điện lực rất cầu thị trong việc hỗ trợ người mua điện làm đúng pháp luật. Nên chăng, người thuê nhà, chủ yếu là người lao động, sinh viên... khi bị thu tiền điện theo kiểu "đồng giá" ở mức cao, nên trao đổi trực tiếp với chủ nhà trọ để có hướng giải quyết tối ưu. Nếu cần thiết, tham khảo ý kiến chuyên môn từ ngành điện lực địa phương, chính quyền địa phương, các tổ chức hội đoàn tại địa phương... để không bị thiệt thòi vì phải đóng tiền điện theo mức giá điện của "nhà giàu", luật sư Phạm Ngọc Hưng nêu quan điểm.

ẢNH: NHẬT THỊNH

"Nếu đối thoại để có mức tiền điện hợp lý, đúng quy định không thành, chính người thuê trọ có quyền khiếu nại và yêu cầu xử lý đối với hành vi thu tiền điện không đúng quy định. Tuy vậy, quan điểm của tôi nên có sự đối thoại, trao đổi giữa người thuê nhà và chủ nhà trọ trước là hay nhất", luật sư Phạm Ngọc Hưng nhấn mạnh.

Ông Bùi Trung Kiên, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Điện lực TP.HCM, cho biết để đảm bảo cho công nhân, sinh viên và người lao động thuê nhà để ở được sử dụng điện theo đúng giá bán lẻ điện quy định, tổng công ty đã phối hợp với các địa phương thống kê các địa điểm lưu trú công nhân, người thuê nhà trên địa bàn quản lý để áp dụng giá bán lẻ điện sinh hoạt cho người thuê nhà theo đúng quy định. Công việc này được tổng công ty thực hiện thường xuyên. Song song đó, các đơn vị điện lực thuộc tổng công ty tổ chức hướng dẫn cho các chủ nhà trọ cách tính tiền điện theo bậc thang cho người thuê nhà theo đúng quy định về biểu giá bán lẻ điện, tránh trường hợp thu đồng giá (giá bình quân) tạo ra sự không công bằng giữa người sử dụng điện ít và người sử dụng nhiều điện năng.

"Trường hợp người thuê trọ thường xuyên biến động, khó xác định áp giá điện bậc thang, EVNHCMC sẽ áp dụng giá bán lẻ điện sinh hoạt bậc 3 cho toàn bộ sản lượng đo đếm được tại công tơ đối với các trường hợp chủ nhà chứng minh được số người tạm trú hoặc có chứng từ xác nhận thông tin cư trú của cơ quan chức năng nhưng không thực hiện kê khai được đầy đủ số người sử dụng điện", ông Kiên nhấn mạnh.