Siêu sân bay Long Thành chạy nước rút về đích

Hàng ngàn nhân công "đua tiến độ"

Chủ trì phiên họp của Ban Chỉ đạo nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh vai trò và ý nghĩa đặc biệt quan trọng của dự án Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành. Theo người đứng đầu Chính phủ, với thời gian còn lại của năm 2025 chỉ khoảng 2 tháng, khối lượng thi công rất lớn. Do đó, các bộ, cơ quan, cơ quan chủ quản, nhất là Tổng công ty Cảng hàng không VN (ACV) cần khẩn trương có giải pháp phù hợp để tăng cao khối lượng thi công tại hiện trường (phấn đấu mỗi tháng đạt trên 20%). Đồng thời kiểm soát chặt chẽ chất lượng, an toàn lao động, tổ chức thi công hợp lý, khoa học, nhất là dự án thành phần 3 (nhà ga hành khách) và dự án thành phần 4 (các hạng mục công trình dịch vụ); báo cáo hằng tuần với Phó thủ tướng Trần Hồng Hà . Mục tiêu phải đạt được là tổ chức chuyến bay kỹ thuật đầu tiên vào ngày 19.12.

Trao đổi với Thanh Niên, đại diện ACV cho biết: Trên công trường những ngày này, tất cả gói thầu đang được tổ chức thi công đồng loạt theo đúng tinh thần "vượt nắng, thắng mưa, không thua gió bão", "3 ca, 4 kíp", "xuyên lễ, xuyên tết, xuyên ngày nghỉ" của Thủ tướng Chính phủ. Đối với hạng mục hạ tầng cảng, phần thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị và lập thiết kế bản vẽ thi công xây dựng công trình đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ tàu bay (ga hàng hóa, hangar, cách ly) và các công trình khác, liên danh nhà thầu thi công đã huy động 2.084 nhân sự và 319 trang thiết bị, máy móc để triển khai thi công. Đến nay cơ bản đã hoàn thành hạng mục đường CHC. Ngày 26.9 vừa qua, sân bay Long Thành đã chính thức đón chuyến bay hiệu chuẩn đầu tiên theo đúng kế hoạch, đánh dấu mốc kỹ thuật quan trọng trong lộ trình cơ bản hoàn thành dự án trước 19.12.

ẢNH: ACV

Đối với phần lắp đặt thiết bị và lập thiết kế bản vẽ thi công xây dựng công trình sân đỗ tàu bay nhà ga hành khách, hơn 1.780 kỹ sư, công nhân với hàng trăm thiết bị đã được huy động, tranh thủ tối đa thời tiết để triển khai thi công. Trong tháng 9, thời tiết có mưa nhiều (21/30 ngày) ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thi công các hạng mục ngầm như nền đường, cống thoát nước, đặc biệt là hệ thống Tuynen kỹ thuật có hố móng đào sâu. "Nhận thức được yếu tố thời tiết bất lợi, Ban Quản lý dự án đã chỉ đạo liên danh nhà thầu áp dụng các biện pháp thi công trong mùa mưa (thi công cuốn chiếu, bơm, thoát nước...) để lấy lại tiến độ. Đến thời điểm hiện tại, các hạng mục thuộc gói thầu này có nhiều chuyển biến. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ chỉ đạo và yêu cầu các nhà thầu tiếp tục tăng cường đảm bảo bám sát tiến độ và quyết tâm hoàn thành cơ bản gói thầu trước 19.12", đại diện ACV cho biết.

Đặc biệt, các hạng mục trọng yếu như đường giao thông kết nối T1, T2, đường CHC số 2, sân đỗ tàu bay và khu vực trước nhà ga hành khách - nơi sẽ diễn ra lễ khánh thành dự kiến ngày 19.12 đã đạt tới 90% tổng khối lượng thi công. Hiện nhà thầu đang tích cực triển khai thi công các hạng mục an toàn giao thông, cây xanh, chiếu sáng… mục tiêu hoàn thành toàn bộ trong tháng 11 này.

ẢNH: ACV

Tính chung trên đại công trường rộng hơn 5.000 ha, gần 14.000 kỹ sư, công nhân, chuyên gia, cùng khoảng 3.000 thiết bị hiện đại, đang làm việc xuyên ngày đêm. Đến nay, có 3/15 gói thầu đã hoàn thành, 12 gói đang triển khai với cường độ cao. Đáng chú ý, có nhiều gói thầu được rút ngắn tiến độ so với hợp đồng từ 3 - 5 tháng. Điều này thể hiện quyết tâm hoàn thành các mốc kỹ thuật trước ngày 19.12.

Vẫn chờ chốt phương án chuyển giao đường bay

Mặt khác, việc chuyển giao các đường bay từ Tân Sơn Nhất qua Long Thành vẫn còn ngổn ngang. Đầu tháng 10, Bộ Xây dựng báo cáo Chính phủ về phương án khai thác Cảng HKQT Tân Sơn Nhất và Cảng HKQT Long Thành giai đoạn 1. Cụ thể, sân bay Long Thành sẽ khai thác 80% các chuyến bay quốc tế và 10% các chuyến bay nội địa; sân bay Tân Sơn Nhất sẽ khai thác 20% các chuyến bay quốc tế và 90% các chuyến bay nội địa.

Sau đó, Hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines (VNA) có văn bản kiến nghị trong giai đoạn đầu khai thác cho phép hãng này và các hãng hàng không trong nước được chủ động linh hoạt kế hoạch khai thác. Lý do là trong bối cảnh nguồn lực máy bay của các hãng hàng không VN gặp nhiều khó khăn do nhà sản xuất triệu hồi động cơ và tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, nếu chuyển ngay toàn bộ khai thác các chuyến bay có độ dài trên 1.000 km sang sân bay Long Thành sẽ ảnh hưởng nặng nề đến kế hoạch của các hãng bay. Riêng VNA dự kiến phải phát sinh thêm khoảng 5 máy bay thân hẹp chỉ để duy trì lịch bay như hiện tại.

ẢNH: ACV

Trong văn bản phản hồi, ACV bày tỏ quan ngại nếu các hãng hàng không nội địa chần chừ chuyển giao khai thác sang Long Thành theo đúng tiến độ sẽ tiềm ẩn những rủi ro. Phân tích của Tư vấn IAC cho rằng nếu không tập trung các đường bay quốc tế tại sân bay Long Thành sẽ dẫn đến phân mảnh mạng bay, khiến các hãng hàng không của VN mất thị phần vào tay các hãng nước ngoài và sản lượng có thể sụt giảm tới 8,8%, tương đương mất hơn 2 triệu hành khách mỗi năm trong giai đoạn đầu khai thác. Về dài hạn, có thể gây ra chậm trễ từ 8 - 9 năm đối với tăng trưởng sản lượng hành khách của Cảng Long Thành.

Từ những phân tích nêu trên, ACV ủng hộ kiến nghị của VNA về việc cần có lộ trình chuyển đổi hợp lý theo đúng quy hoạch, phù hợp với nguồn lực tàu bay và điều kiện khai thác. Tuy nhiên, cần xác lập mốc thời gian cụ thể và định hướng chuyển đổi rõ ràng đối với các nhóm đường bay quốc tế, đặc biệt là Đông Bắc Á và Đông Nam Á.

Đến nay, Cục Hàng không VN và Bộ Xây dựng vẫn chưa có thêm thông tin gì về ý kiến của các đơn vị trên. Trong bối cảnh dự án đã tiến sát về đích, lãnh đạo ACV đề nghị Bộ Xây dựng, Cục Hàng không VN sớm thống nhất chủ trương xây dựng lộ trình chuyển giao khai thác từ Cảng HKQT Tân Sơn Nhất sang Cảng HKQT Long Thành. Đồng thời, sớm ban hành lộ trình chuyển giao khai thác, làm cơ sở cho ACV, các hãng hàng không và các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch chuyển giao, chuẩn bị các nguồn lực đầy đủ và đồng bộ, đảm bảo tiến độ khai thác Cảng HKQT Long Thành đúng kế hoạch, an toàn và hiệu quả.

Khẩn cấp hạ tầng giao thông kết nối

Ở thời điểm này, điều mà người dân TP.HCM nói riêng và phía nam nói chung quan tâm nhất chính là giao thông kết nối giữa 2 sân bay cũng như kết nối sân bay Long Thành với TP. Bởi nếu chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế qua Long Thành thì đối tượng chịu tác động lớn nhất chính là hành khách. Thực tế, phương án chuyển giao khai thác giữa 2 sân bay cũng như hiệu quả khai thác của Long Thành phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống hạ tầng giao thông kết nối từ TP.HCM tới Đồng Nai. Nếu từ trung tâm TP.HCM tới Tân Sơn Nhất khoảng 8 - 10 km thì tới sân bay Long Thành là khoảng 40 km. Mặt khác, TP.HCM có số lượng người sử dụng máy bay nhiều nhất Nam bộ vì đây là trung tâm kinh tế, thương mại và là nơi có nhiều người thu nhập cao, có nhu cầu di chuyển bằng đường hàng không lớn nhất cả nước. Với 2 trục đường chính kết nối là QL51 và cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây đều đang quá tải như hiện nay, dù có "ép" chuyển đường bay quốc tế sang sân bay Long Thành thì cũng sẽ khó hiệu quả và gây nhiều phiền toái cho người dân.

Đó là lý do Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao Phó thủ tướng Trần Hồng Hà ngay trong tuần này trực tiếp kiểm tra, đôn đốc các cơ quan, kịp thời giải quyết vướng mắc, đẩy nhanh các tuyến đường cao tốc kết nối tới sân bay Long Thành.

ẢNH: ACV

Ba tuyến cao tốc huyết mạch đang được thúc tiến độ là TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, cao tốc Bến Lức - Long Thành và Vành đai 3. Hiện nay, dự án mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây được thực hiện theo diện công trình xây dựng khẩn cấp, mục tiêu cơ bản hoàn thành vào tháng 12.2026, tức 6 tháng sau thời điểm Long Thành dự kiến bay chuyến thương mại đầu tiên. Riêng cầu Long Thành hợp long cầu chính tháng 12.2026 và hoàn thành các hạng mục còn lại tháng 3.2027. Tương tự, tuyến Vành đai 3 đang chạy hết tốc lực để hoàn thành vào quý 2 năm sau. Còn cao tốc Bến Lức - Long Thành hồi đầu năm cũng đã điều chỉnh thời gian hoàn thành vào ngày 30.9.2026 để đảm bảo thời gian hoàn thành cầu dây văng Phước Khánh.

Trong khi đó, hàng loạt dự án đường sắt, metro kết nối hiện vẫn chưa khởi động. Nhanh nhất thì cũng phải mất 4 - 5 năm từ khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động mới có đường sắt kết nối tới trung tâm TP.HCM.

Đây cũng chính là lo ngại lớn nhất của ACV trong công tác chuẩn bị vận hành siêu cảng Long Thành. Đại diện ACV kiến nghị Chính phủ, Bộ Xây dựng và các bộ, ngành, địa phương liên quan thúc đẩy tiến độ đầu tư, hoàn thành sớm các dự án giao thông đường bộ (bao gồm đường cao tốc, đường vành đai, các cầu Long Thành 2, Cát Lái) và đường sắt kết nối đến Cảng Long Thành. Cùng với đó, tổ chức hạ tầng vận tải công cộng và logistics đồng bộ. Đơn cử như tổ chức các tuyến xe buýt nhanh (BRT), xe trung chuyển; nghiên cứu xây dựng các tuyến đường và hành lang vận tải hàng hóa riêng biệt, kết nối khép kín giữa Cảng HKQT Long Thành - hệ thống cảng biển (Cái Mép - Thị Vải, Cát Lái) - các khu công nghiệp, khu logistics tại Đồng Nai, TP.HCM, nhằm giảm tải lưu lượng phương tiện trên hệ thống đường bộ chung, bảo đảm an toàn, thông suốt và hiệu quả vận hành.

Trước giờ G đưa vào khai thác kỹ thuật để chuẩn bị khai thác thương mại vào đầu năm 2026, siêu sân bay Long Thành , các hãng hàng không và cả hành khách vẫn trong tâm trạng vừa phấn khích chờ đợi vừa không khỏi phập phồng. Bởi muốn sân bay phát huy tối đa hiệu quả thì tính tiện ích, tiện lợi vẫn phải đặt lên hàng đầu, trong đó giao thông kết nối đóng vai trò quan trọng nhất.