Thung lũng Silicon 'dậy sóng' trước phí thị thực 100.000 USD của ông Trump

Trong loạt thông báo gây hoang mang bắt đầu vào cuối ngày 19/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhiều quan chức Nhà Trắng cho biết họ sẽ tính phí 100.000 USD đối với thị thực lao động tạm thời H1-B đang được nhiều công ty công nghệ lớn sử dụng, bao gồm Amazon, Microsoft và Meta.

Nhiều người chỉ trích động thái này và yêu cầu Nhà Trắng phải làm rõ khoản phí lớn chỉ được tính một lần, không phải hàng năm và chúng sẽ không áp dụng cho những người hiện đang nắm giữ, bao gồm cả những người tình cờ ở nước ngoài vào thời điểm thông báo.

Phản ứng từ công ty công nghệ

Các giám đốc điều hành và nhà đầu tư công nghệ cho biết mức phí mới áp dụng cho visa H-1B có thể khiến nhiều công ty phải chịu thêm hàng triệu USD chi phí và gây tổn hại không cân xứng đối với những công ty khởi nghiệp. Thậm chí, mức phí 100.000 USD còn khiến một số công ty không đủ khả năng chi trả thị thực theo chiến lược.

Hầu hết giám đốc điều hành tại tập đoàn công nghệ lớn, nhiều người trong số họ đã xây dựng mối quan hệ thân thiết với Nhà Trắng dưới thời ông Trump kể từ khi ông trở lại nắm quyền đều chưa bình luận công khai về đề xuất này. Tuy nhiên, một số khác đã lên tiếng.

Cựu Giám đốc quản lý sản phẩm Esther Crawford của Twitter cho biết: " Những người nhập cư có tay nghề cao không lấy đi của chúng tôi, mà họ cùng chúng tôi xây dựng. Một số đồng nghiệp tuyệt vời nhất trong sự nghiệp của tôi là những người sở hữu thị thực H-1B, họ đang theo đuổi giấc mơ Mỹ của riêng họ".

Chính quyền ông Trump từng siết chặt vấn đề nhập cư ở nhiều cấp độ, bao gồm tăng cường an ninh biên giới và thực hiện cuộc đột kích nhắm vào những người lao động có kỹ năng thấp, nhiều người trong số họ là người di cư không có giấy tờ.

Gần đây nhất, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) tiến hành đột kích nhà máy sản xuất pin ở Georgia do Hyundai Motor do nhà đầu tư Hàn Quốc sở hữu khiến quan chức ở Seoul tức giận và đặt ra nhiều câu hỏi về mối quan hệ với Mỹ.

Nhiều nhà kinh tế tại Berenberg cũng cảnh báo đề xuất tăng phí thị thực có thể tạo thêm gánh nặng cho thị trường lao động Mỹ vốn suy yếu do những ảnh hưởng kéo dài của chính sách thương mại dưới thời ông Trump. Mặc dù, trí tuệ nhân tạo có thể giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt nhân sự, nhưng các nhà phân tích cảnh báo chi phí tăng cao có thể gây áp lực lên nhiều công ty và cuối cùng ảnh hưởng đến khách hàng của họ.

"Bằng cách khiến các công ty phải tốn kém rất nhiều tiền để thu hút nhân tài nước ngoài và buộc một số sinh viên quốc tế phải rời khỏi đất nước sau khi tốt nghiệp, tình trạng chảy máu chất xám sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất lao động", tờ Reuters dẫn lời nguồn tin riêng đưa tin.

Thông báo về mức phí dành do visa H-1B cũng gây ra sự hỗn loạn đối với du khách đến Mỹ, một số người đã xuống máy bay thay vì đi nước ngoài, trong khi những người khác vội vã về nhà theo lời khuyên của công ty trước khi Nhà Trắng làm rõ lệnh này.

"Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc đến tất cả gia đình và cá nhân đang lo lắng về tương lai của mình sau thông báo đột ngột và hỗn loạn về những thay đổi trong thị thực H-1B. Nước Mỹ nên nỗ lực thu hút thêm nhân tài có tay nghề cao, chứ không phải tạo ra sự bất ổn khiến họ quay lưng lại", ông Andrew Ng, nhà đồng sáng lập Google Brain và Coursera chia sẻ trong một bài đăng trên LinkedIn.

Tuy nhiên, sự thay đổi này vẫn nhận được sự ủng hộ từ một số Giám đốc điều hành cấp cao, bao gồm IBM. Ông Gary Cohn, người từng đứng đầu Hội đồng Kinh tế quốc gia Mỹ nói với CBS News rằng mức phí mới là một "ý tưởng hay" giúp thu hút nhân viên có kỹ năng giá trị cao.

Tương tự, ông Reed Hastings, nhà đồng sáng lập của dịch vụ xem phim trực tuyến Netflix cho biết chi phí cao hơn có nghĩa là thị thực sẽ chỉ được sử dụng cho "những công việc có giá trị rất cao" và mang lại sự chắc chắn hơn cho những người có thị thực.

Nhưng người đứng đầu bộ phận bảo mật nền tảng tại công ty công nghệ tài chính Plaid, ông David Seidman dự đoán trên LinkedIn rằng có "ít nhất một" công ty công nghệ lớn sẽ ngừng tuyển dụng những công việc đó tại Mỹ và mở rộng hoạt động tại Ấn Độ hoặc Canada.

Đẩy nhanh việc tính toán việc làm AI

Trong diễn biến khác, cuộc chiến chống thị thực H-1B mở ra mặt trận mới trong nỗ lực chống nhập cư của Washington, nhưng nó không phải là cú hích bất ngờ. Trong nhiều năm qua, những công ty gia công phần mềm Ấn Độ hoạt động tại Mỹ bị chỉ trích gay gắt vì sử dụng thị thực này để thuê kỹ sư công nghệ nước ngoài trả lương thấp, thay vì tuyển dụng người Mỹ.

Tuy nhiên, điều này bắt đầu thay đổi. Công ty Tata Consultancy Services của Ấn Độ chỉ còn 5.505 nhân viên được cấp thị thực, bằng một nửa so với mức cao nhất năm 2021. Tuy nhiên, trong khi công dân Ấn Độ nắm giữ 71% thị thực H-1B thì nhiều công ty Mỹ lại chiếm ưu thế trong top 10 nhà tài trợ.

Trên thực tế, các công ty có thể sẽ phản ứng với sắc lệnh của ông Trump theo hai cách chính. Thứ nhất, họ tăng cường thuê ngoài, nếu có thể. Nếu Washington không có động thái nào nhằm đánh thuế các khoản thanh toán thuê ngoài, Ấn Độ, Philippines và Mexico có thể là những quốc gia hưởng lợi tiềm năng hàng đầu.

Thứ hai, các công ty sẽ tích cực thúc đẩy việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa nhu cầu nhân lực. Nếu một công ty sử dụng 10 người có thị thực H-1B cho một dự án thì giờ đây họ có thể thuê 5 người và áp dụng những cải tiến mới nhất về AI để xem liệu họ có thể bù đắp cho tình trạng thiếu hụt nhân tài hay không. Điều này sẽ trái ngược với ý định của Washington nhằm thúc đẩy nhà tuyển dụng tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học Mỹ để giải quyết tình trạng thất nghiệp trong nước trong nhóm này.

Trong những năm qua, ông Trump có nhiều quan điểm khác nhau về thị thực H-1B , đôi khi ông đứng về phía cố vấn công nghệ của mình hoặc ủng hộ chính trị gia theo đuổi chủ trương "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Chính sự thiếu chắc chắn của ông có thể giải thích tại sao sắc lệnh của Tổng thống lại chứa đựng nhiều lỗ hổng.

Tổng thống Trump từng cho phép Bộ trưởng An ninh Nội địa cấp miễn trừ lệ phí nếu điều đó vì lợi ích quốc gia và những lệnh này chỉ áp dụng trong 12 tháng, trừ khi chương trình được gia hạn.

Nhưng mối đe dọa bao trùm vẫn còn đó. Nước Mỹ luôn dựa vào sự kết hợp giữa nhân tài trong nước và nước ngoài sẽ phải trả giá đắt nếu làn sóng chống nhập cư trở nên dai dẳng.