Trung Quốc chấm dứt chuỗi 20 năm thống trị của ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc dự kiến sẽ giành vị trí dẫn đầu về doanh số bán xe mới toàn cầu năm 2025, chấm dứt chuỗi thống trị kéo dài 20 năm của Nhật Bản.

Nikkei đã tổng hợp doanh số bán hàng cả năm dựa trên báo cáo của các nhà sản xuất ô tô và dữ liệu của S&P Global Mobility trong 11 tháng đầu 2025. Dữ liệu bao gồm xe thương mại, tính cả doanh số bán hàng trong nước và xuất khẩu. Doanh số được phân bổ theo quốc gia dựa trên tỷ lệ sở hữu của công ty. Đối với các liên doanh 50/50, Nikkei tính doanh số cho quốc gia của nhà sản xuất gắn liền với tên thương hiệu tại thời điểm bán hàng.

Cụ thể, doanh số ô tô Trung Quốc trên toàn cầu dự kiến sẽ tăng 17% so với năm ngoái, lên khoảng 27 triệu chiếc trong năm 2025. Trung Quốc đã trở thành nhà xuất khẩu ô tô hàng đầu thế giới vào năm 2023 và hiện đang trên đà chiếm vị trí dẫn đầu về doanh số trong năm nay.

Trung Quốc, nơi chiếm khoảng 70% doanh số của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, đang thúc đẩy việc sử dụng xe điện và xe hybrid (xăng lai điện). Các loại xe năng lượng mới này hiện chiếm gần 60% doanh số xe chở khách.

Doanh số toàn cầu của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản dự kiến sẽ duy trì ở mức ổn định, dưới 25 triệu chiếc. Mỹ và Nhật Bản từng là 2 đối thủ cạnh tranh chính trong việc giành vị thế thống trị toàn cầu. Vào thời kỳ đỉnh cao năm 2018, doanh số bán ô tô của Nhật Bản đạt gần 30 triệu chiếc.

Trong khi đó, tình trạng dư thừa sản xuất ở Trung Quốc tạo ra cuộc cạnh tranh về giá gay gắt khi các nhà sản xuất xe điện hàng đầu như BYD và các hãng khác phải giảm giá. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, phân khúc giá phổ biến nhất cho xe điện chở khách bán ra từ tháng 1 – 11 là từ 100.000 nhân dân tệ đến 150.000 nhân dân tệ (375 triệu VNĐ – 562 triệu VNĐ), chiếm 23% tổng doanh số.

Trước tình hình cạnh tranh ngày càng xấu đi ở Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô nước này đang tăng cường xuất khẩu nhằm giải quyết lượng xe dư thừa trong nước.

Tại ASEAN, nơi các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản thống trị từ lâu, doanh số bán xe của Trung Quốc dự kiến sẽ tăng mạnh 49% lên khoảng 500.000 chiếc trong năm 2025. Tại Thái Lan, theo công ty con của Toyota Motor tại Thái Lan, tính đến tháng 11, ô tô Nhật Bản chiếm 69% doanh số bán xe mới, giảm mạnh so với khoảng 90% cách đây khoảng 5 năm.

Tại châu Âu, doanh số bán xe của Trung Quốc dự kiến sẽ tăng 7% lên khoảng 2,3 triệu chiếc trong năm nay. EU đã áp thêm thuế quan đối với xe điện sản xuất tại Trung Quốc. Để ứng phó, các nhà sản xuất Trung Quốc tăng tỷ lệ xuất khẩu xe hybrid vốn không chịu thuế.

Doanh số ô tô của Trung Quốc cũng đang tăng trưởng ổn định tại các thị trường mới nổi, dự kiến tăng 32% lên 230.000 chiếc tại châu Phi và tăng 33% lên 540.000 chiếc tại Mỹ Latinh.

Với việc Trung Quốc ngày càng trở thành cường quốc sản xuất ô tô hàng đầu, căng thẳng thương mại toàn cầu có khả năng gia tăng. Các quốc gia đang thực hiện các biện pháp như áp thuế và đưa ra các tiêu chuẩn mới để bảo vệ ngành công nghiệp trong nước.

Mỹ và Canada đã áp thuế hơn 100% đối với xe điện sản xuất tại Trung Quốc, trong khi thuế của EU lên tới 45,3%. EU cũng đang thiết lập các tiêu chuẩn cho xe điện cỡ nhỏ, nới lỏng các yêu cầu kỹ thuật so với xe điện thông thường để khuyến khích các hãng ô tô châu Âu sản xuất trong khu vực và tăng khả năng cạnh tranh.

Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản chứng kiến doanh số sụt giảm ở Đông Nam Á và châu Âu trong năm nay. Một số hãng ô tô Nhật Bản đang chuyển sang áp dụng các phương pháp sản xuất của Trung Quốc. Nissan Motor đang bắt đầu xuất khẩu xe điện giá rẻ. Toyota đang mở rộng việc mua sắm phụ tùng từ các nhà sản xuất Trung Quốc ở Đông Nam Á để tăng cường khả năng cạnh tranh về giá.

Tham khảo: Nikkei Asia