Trung Quốc hỗ trợ người dân giảm tiền thuê nhà thế nào?

Trước tình trạng thiếu nhà ở thu nhập thấp trong khi nhiều căn hộ cao cấp bỏ trống, Trung Quốc áp dụng chuyển đổi một số thành nhà ở chính phủ để giảm gánh nặng cho doanh nghiệp bất động sản . Đồng thời, Chính phủ đổi mới đô thị, chú trọng khả năng chi trả và điều kiện sống thay vì các dự án lớn dễ bị bỏ dở.

Cải cách về giá thuê

Từ tháng 8/2021, Trung Quốc đã áp dụng biện pháp kiểm soát giá thuê , giới hạn mức tăng hằng năm ở 5%. Dù vậy, các nhà kinh tế thường không ủng hộ biện pháp này, vì nó có thể làm giảm động lực của nhà đầu tư trong việc xây dựng thêm nhà ở nếu lợi nhuận bị hạn chế.

Tháng 5/2024, Trung Quốc công bố một loạt các biện pháp hỗ trợ cho lĩnh vực bất động sản , bao gồm việc cho phép chính quyền địa phương "mua" một số căn hộ chưa bán được và chuyển đổi chúng thành nhà ở giá rẻ. Các nhà chức trách hy vọng rằng theo thời gian, việc cải thiện khả năng tiếp cận nhà ở giá rẻ có thể mang lại lợi ích cho một số công trình xây dựng dư thừa được thực hiện trong những năm bùng nổ và có thể thúc đẩy tiêu dùng trong nước.

Có 3 loại hình nhà ở giá cả phải chăng chính ở Trung Quốc: nhà ở công cộng cho thuê, nhà ở cho thuê được chính phủ trợ cấp và nhà ở sở hữu chung. Nhà ở công cộng cho thuê hướng đến các gia đình có thu nhập thấp ở khu vực thành thị, trong khi nhà ở cho thuê được chính phủ trợ cấp được cung cấp cho cư dân đô thị mới và người trẻ tuổi.

Nhà ở sở hữu chung hướng đến những người có thu nhập cao hơn nhưng vẫn chưa đủ khả năng mua nhà. Một số thành phố cung cấp loại hình nhà ở này thông qua các chương trình thu hút nhân tài công nghệ, giáo viên và nhân viên y tế.

Hướng dẫn về mức giá thuê và diện tích căn hộ khác nhau tùy thuộc vào khu vực pháp lý. Ví dụ, tại một thành phố phía Nam Trung Quốc, giá thuê nhà ở xã hội phải thấp hơn ít nhất 30% so với giá thị trường. Hầu hết các căn hộ có giá thuê từ 360-720 nhân dân tệ (1,3-2,6 triệu đồng)/ tháng, tùy thuộc vào vị trí, và diện tích nhỏ hơn 60 m².

Hay tại quận Dương Phố, khu đô thị quốc tế của Thượng Hải , một căn hộ cho thuê công cộng một phòng ngủ rộng 50-64 m² có giá từ 3.899-5.491 nhân dân tệ (14,2- 20 triệu đồng) mỗi tháng, thấp hơn khoảng 20% so với giá thị trường.

Nhà cho thuê đối với các căn hộ có diện tích lên đến 70 m² được chính phủ trợ cấp thường có giá khoảng 90% giá thị trường.

Theo chính sách này, một bệnh viện dã chiến ở quận Triều Dương, Bắc Kinh từng được chuyển đổi thành nhà cho thuê được chính phủ trợ cấp, với giá thuê hàng tháng được ấn định là 1.200 nhân dân tệ (khoảng 4,3 triệu đồng).

Hướng dẫn của cơ quan nhà ở địa phương nêu rõ nhà ở sở hữu chung nên có giá thấp hơn nhà ở thương mại cùng loại và chất lượng ở các khu vực lân cận. Bruce Pang, chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Jones Lang LaSalle, ước tính giá nhà ở sở hữu chung thấp hơn giá thị trường từ 10%-20%, và người mua nhà thường sở hữu không dưới 60% căn hộ, trong khi chính quyền địa phương sở hữu 10%-40%.

Các chương trình được trợ giá thế nào?

Tháng 11/2023, Bộ Tài chính Trung Quốc ứng trước 42,5 tỷ nhân dân tệ tiền trợ cấp cho năm 2024 cho các dự án nhà ở giá rẻ ở đô thị. Ngân hàng trung ương cho biết vào tháng 1/2024 rằng họ đã tăng hạn ngạch cho vay bổ sung (PSL) đã cam kết thêm 500 tỷ nhân dân tệ cho nhà ở giá rẻ, cải tạo đô thị và cơ sở hạ tầng.

Vào tháng 5/2024, chính phủ cũng đã khởi động một chương trình cho vay 300 tỷ nhân dân tệ dành cho nhà ở giá rẻ. Các ngân hàng có thể sử dụng nguồn vốn này để cho các doanh nghiệp nhà nước vay mua căn hộ chưa bán được với "giá cả hợp lý" và chuyển đổi chúng thành nhà ở giá rẻ.

Chính quyền cũng hy vọng ngành công nghiệp tín thác đầu tư bất động sản non trẻ có thể giúp huy động vốn xã hội cho nhà ở giá rẻ.

Bộ Nhà ở Trung Quốc cho biết trong kế hoạch 5 năm lần thứ 14 giai đoạn 2021-2025 rằng mục tiêu của họ là cung cấp 8,7 triệu căn nhà cho thuê được chính phủ trợ cấp. Theo số liệu chính thức, đến cuối năm 2023, hai phần ba trong số đó đã được bàn giao. Tuy nhiên, nhà ở giá rẻ dự kiến sẽ còn phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai. Cơ quan xếp hạng tín nhiệm S&P Global ước tính rằng nhà ở xã hội chiếm 8% doanh số bán sơ cấp tại các thành phố lớn vào năm 2023 và có thể đạt 20% vào năm 2026.

Cải cách về các chính sách cho thuê

Trong chính sách táo bạo do Thủ tướng Lý Cường khởi xướng, Trung Quốc cũng ban hành cải cách liên quan đến đất đai đô thị thuộc sở hữu nhà nước, có hiệu lực từ ngày 15/9/2025. Sắc lệnh quốc gia số 812 chủ yếu áp dụng cho thị trường cho thuê tại các thành phố lớn như Bắc Kinh , Thành Đô, Trùng Khánh, và không áp dụng đối với chủ đất ở khu vực nông thôn.

Luật gồm 7 chương với 50 điều, đưa ra những cải cách sâu rộng về quy trình cho thuê, thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ đối với các đại lý bất động sản , và quy định biện pháp xử lý khi đại lý hoặc công ty cho thuê vi phạm. Đây được xem là bước ngoặt trong việc bảo vệ quyền lợi người thuê nhà ở đô thị.

Luật mới bảo vệ người thuê khỏi hành vi cưỡng ép, đảm bảo quyền riêng tư và cấm chủ nhà tự ý vào nhà. Người thuê được hưởng quyền tiếp cận đầy đủ dịch vụ công như giáo dục, y tế, hưu trí và trợ cấp thất nghiệp. Đồng thời, quy định cấm cho thuê các không gian không đạt chuẩn, yêu cầu phòng cho thuê phải có tiện ích cơ bản và tuân thủ giới hạn dân số.

Tuy nhiên, việc loại bỏ các căn hộ không đạt chuẩn - vốn thường do người thu nhập thấp hoặc lao động nhập cư thuê - sẽ khiến nguồn cung nhà ở tại đô thị giảm trong ngắn hạn. Các căn hộ thiếu tiện nghi tối thiểu như bếp hoặc tủ lạnh sẽ bị rút khỏi thị trường. Chủ nhà từng cho thuê với mật độ quá đông phải cải tạo để đáp ứng tiêu chuẩn, hoặc dừng cho thuê hoàn toàn.