USD hạ nhiệt, doanh nghiệp vẫn lo tỷ giá

Giá USD tăng 3,4% so với đầu năm

Những ngày qua, giá USD trong ngân hàng (NH) tăng nhẹ nhưng trên thị trường tự do có sự sụt giảm mạnh. Tuy nhiên, tính từ đầu năm, các nhà băng đã tăng giá USD 3,4%, thêm 860 đồng/USD. Giá USD trong ngân hàng hiện thấp hơn khoảng 920 đồng/USD so với thị trường tự do, thay vì 1.300 đồng/USD trước đó. Dù đã giảm so với mức kỷ lục vào cuối tháng 8 (26.560 đồng/USD) nhưng các NH vẫn liên tục duy trì giá USD ở mức cao kịch trần. Giá USD tự do cũng giảm gần 700 đồng, từ mức đỉnh hơn 28.000 đồng/USD vào cuối tháng 11.

Lý do giá USD giảm những ngày gần đây đến từ động thái can thiệp thị trường của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). NHNN thực hiện hoán đổi ngoại tệ kỳ hạn 14 ngày với các NH (mua USD giao ngay, bán USD kỳ hạn). Tỷ giá mua giao ngay trong giao dịch hoán đổi là 23.945 đồng/USD, tỷ giá kỳ hạn trong giao dịch hoán đổi là 23.955 đồng/USD. Khối lượng ngoại tệ tối đa thực hiện hoán đổi tại phiên can thiệp là 500 triệu USD. Các NH có nhu cầu hoán đổi ngoại tệ với NHNN được đăng ký không quá 80% tổng khối lượng ngoại tệ tối đa NHNN công bố. Động thái này nhằm phòng ngừa tỷ giá biến động nhưng cũng tạo thanh khoản trên thị trường.

Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Tỷ giá trung tâm của NHNN từ đầu năm đến giữa tháng 11 tăng 3,2%, cao hơn 1,4% so với mức tăng 1,8% vào cùng thời điểm trong năm 2024. Tỷ giá tăng có tác động 2 chiều đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Các công ty có nợ vay bằng USD cao sẽ bị ảnh hưởng khi USD tăng giá dẫn đến lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái. Điều này kéo theo sự thay đổi làm sụt giảm lợi nhuận của doanh nghiệp vay USD . Chẳng hạn, Tổng công ty Điện lực Dầu khí VN - CTCP (POW) có khoản nợ bằng ngoại tệ khoảng 10.061 tỉ đồng, nên phần lỗ từ tỷ giá tăng khoảng 315 tỉ đồng; Tổng công ty Phát điện 3 (PGV) có số nợ 27.334 tỉ đồng nên phần lỗ từ tỷ giá khoảng 856 tỉ đồng; Công ty CP Tập đoàn PC1 có số nợ ngoại tệ 3.546 tỉ đồng, lỗ về tỷ giá khoảng 111 tỉ đồng…

Theo Công ty chứng khoán Mirae Asset, những doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ từ hoạt động xuất khẩu như dệt may, thủy sản, giày dép, điện tử, nông sản, cao su và gỗ sẽ hưởng lợi từ chênh lệch khi tỷ giá USD/VND tăng. Còn các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên vật liệu bằng USD thì ngược lại, sẽ tốn nhiều tiền hơn. Điều này tác động đến giá cả của các mặt hàng nhập khẩu, làm giảm nhu cầu của người tiêu dùng từ đó ảnh hưởng đến doanh số, lợi nhuận của doanh nghiệp. Chẳng hạn, các doanh nghiệp dệt may như MSH, TCM, TNG, STK… chịu áp lực của tỷ giá sẽ nhận tác động 2 chiều, bởi phần lớn nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài sau đó gia công xuất khẩu. Vì vậy, biến động tỷ giá sẽ ít làm thay đổi kết quả kinh doanh. Còn các doanh nghiệp thủy sản như VHC, MPC, IDI… sẽ hưởng lợi khi phần lớn doanh thu đến từ hoạt động xuất khẩu, đồng thời chi phí nội địa và nợ vay bằng USD không lớn.

Tỷ giá tăng, doanh nghiệp vừa mừng vừa lo

Ông Võ Anh Tài - Phó tổng giám đốc Saigontourist Group, cho rằng tỷ giá USD/VND gần đây có dấu hiệu giảm nhiệt, nhưng những yếu tố gây sức ép lên thị trường ngoại hối từ chính sách tiền tệ toàn cầu đến biến động dòng vốn vẫn chưa được giải tỏa. Cần thiết có nền tảng chắc chắn hơn cho các ngành kinh tế, đặc biệt là du lịch. Theo ông Võ Anh Tài, khi VND giảm giá tương đối, chi phí du lịch tại VN trở nên hấp dẫn hơn, góp phần duy trì đà tăng trưởng khách quốc tế, mang lại dòng ngoại tệ và khẳng định vai trò đặc biệt của du lịch là ngành xuất khẩu tại chỗ quan trọng. Trong bối cảnh kinh tế có sự biến động, đây là nguồn ngoại tệ không thể thiếu, góp phần cải thiện cán cân thanh toán và tăng dự trữ ngoại hối của quốc gia. Tuy nhiên, tỷ giá không chỉ tạo thuận lợi, theo phản ánh của Hiệp hội Khách sạn VN, nhiều doanh nghiệp đang chịu tác động ngược khi chi phí nhập khẩu trang thiết bị, vật tư, phương tiện vận chuyển… tăng mạnh theo USD. Các doanh nghiệp có khoản vay ngoại tệ hoặc hoạt động lữ hành outbound đưa du khách từ VN ra nước ngoài cũng đối mặt áp lực tương tự. Điều này cho thấy tỷ giá là biến số hai mặt: hỗ trợ thu hút khách nhưng đồng thời đẩy chi phí doanh nghiệp tăng cao, bào mòn lợi nhuận.

PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (ĐH Kinh tế TP.HCM) cũng nhận định tỷ giá tăng cao sẽ tạo áp lực lớn cho doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu, làm tăng chi phí sản xuất, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm và sức cạnh tranh. Doanh nghiệp xuất khẩu thì sẽ có lợi thế hơn về giá bán, nhưng nếu vay nợ bằng ngoại tệ thì cũng chịu thiệt hại do chi phí trả nợ tăng. "Nhìn chung, tỷ giá biến động mạnh đều gây bất ổn và khó khăn cho hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, tỷ giá tăng quá cao cũng sẽ gây tác động đến nguồn vốn đầu tư nước ngoài (cả trực tiếp và gián tiếp), bởi làm giảm nguồn lợi nhuận chuyển về nước. Tỷ giá cũng là một trong những yếu tố tác động đến kỳ vọng tâm lý đầu tư vào VN", ông Huân phân tích và cho rằng cần giữ tỷ giá tăng ở mức độ vừa phải để không tác động, ảnh hưởng quá nhiều đến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cũng như khối đầu tư nước ngoài.

"Trong bối cảnh tỷ giá tiếp tục tiềm ẩn rủi ro, ngành du lịch cần tăng sức chống chịu bên cạnh sự thuận lợi nhất thời. Doanh nghiệp chủ động nghiên cứu áp dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá, đồng thời nâng tỷ lệ nội địa hóa trong chuỗi cung ứng để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu. Song song đó, việc đa dạng hóa thị trường khách, nhất là những thị trường có mức chi tiêu cao và ít nhạy cảm với biến động tỷ giá sẽ giúp ngành du lịch ổn định hơn trong dài hạn", ông Võ Anh Tài khuyến nghị.