Vị bác sỹ Việt Nam 2 lần xây dựng những 'đế chế' bệnh viện tư nhân nghìn tỷ rồi bán cho 'đại gia' ngoại

Tháng 6/2025, một thương vụ M&A lớn trong ngành y tế đã diễn ra tại CTCP Y khoa Tâm Trí.

Dale Investment Holdings Pte. Ltd, một pháp nhân có trụ sở tại Singapore và được cho là có liên hệ với quỹ đầu tư chuyên về y tế Quadria Capital, đã hoàn tất việc mua lại 73,15% vốn điều lệ (gần 80,6 triệu cổ phần, tương đương 806 tỷ đồng theo mệnh giá) của Y khoa Tâm Trí từ Vietnam Opportunity Fund (VOF) do VinaCapital quản lý.

Sự kiện này đánh dấu một giai đoạn phát triển mới cho Y khoa Tâm Trí và tiếp nối xu hướng các tập đoàn y tế tư nhân lớn tại Việt Nam có sự tham gia của vốn ngoại.

Nhà sáng lập Nguyễn Hữu Tùng và hai lần khởi nghiệp

Câu chuyện của Y khoa Tâm Trí gắn liền với dấu ấn của Bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng , một trong những người tiên phong trong lĩnh vực y tế tư nhân tại Việt Nam.

Ông từng được nhật báo The Japan Times vinh danh là một trong 100 CEO châu Á xuất sắc nhất năm 2012 và được giới thiệu là doanh nhân phải vượt qua rất nhiều sóng gió để cứu mình thoát khỏi đống nợ khổng lồ bằng thương vụ M&A với tập đoàn Fortis Healthcare.

Năm 1997, khi y tế tư nhân còn là một khái niệm mới mẻ, Bác sĩ Tùng lúc đó đã 47 tuổi, thành lập Bệnh viện Hoàn Mỹ từ một phòng khám đa khoa với tầm nhìn cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao và chi phí hợp lý.

Dưới sự chèo lái của ông, Hoàn Mỹ đã nhanh chóng mở rộng và trở thành hệ thống y khoa tư nhân hàng đầu Việt Nam.

Khi công việc ngày càng thuận lợi, nhiều nhà quản trị tài chính, ngân hàng đã cho vay để phát triển mạnh hơn. Theo bác sĩ Tùng, vào thời điểm này, ông chỉ biết phát triển bệnh viện với suy nghĩ đơn giản là “có bệnh nhân sẽ có tiền trả nợ”; do đó không biết khái niệm dòng tiền hay quản trị dòng tiền.

Đến năm 2007-2008, ông phải đối mặt với khối nợ rất lớn, thách thức phá sản cận kề.

Bác sỹ Tùng đã đồng ý sự tham gia của các quỹ đầu tư để giải quyết bài toán về vốn, với sự tham gia ban đầu của VinaCapital.

Nhưng áp lực từ những yêu cầu khắt khe về lợi nhuận và IPO của  các nhà đầu tư đã khiến ông buộc phải bán 65% cổ phần cho Fortis Healthcare (Ấn Độ) với giá 64 triệu USD vào năm 2011. Sau đó một năm hệ thống được tỉ phú Singapore, Richard Chandler mua lại từ Fortis.

Bác sỹ Tùng đã rời khỏi đứa con tinh thần với lời nhắn "Việc thiếu hiểu biết, thiếu điều kiện tạo sự chủ động khi đàm phán là sai lầm lớn. Tôi thất bại vì kinh doanh lãng mạn. Các nhà điều hành Việt Nam cần phải tính toán kỹ và khi đàm phán M&A phải biết bản thân mình là ai, ở đâu, làm gì để chủ động với những cuộc thương thảo".

Sau khi rời Hoàn Mỹ, Bác sĩ Tùng tiếp tục khởi nghiệp lần thứ hai và thành lập Y khoa Tâm Trí vào năm 2013.

Năm 2018, VinaCapital dẫn đầu nhóm các nhà đầu tư rót 25 triệu USD, lần thứ hai trở thành đối tác với bác sĩ Tùng.

Trong giai đoạn VinaCapital đồng hành, Y khoa Tâm Trí đã mở rộng quy mô đáng kể thông qua việc sáp nhập thêm 3 bệnh viện và khởi động một dự án mới.

Việc VinaCapital bán cổ phần Tâm Trí cho Dale Investment Holdings một lần nữa cho thấy "cuộc đời" tương đồng của 2 hệ thống bệnh viện: bắt đầu từ tâm huyết của nhà sáng lập, phát triển nhờ sự đồng hành của vốn đầu tư (cũng từ VinaCapital), và cuối cùng là được mua lại phần lớn bởi nhà đầu tư nước ngoài.

Sức hấp dẫn của thị trường y tế tư nhân Việt Nam

Thương vụ M&A của Bệnh viện Tâm Trí là một phần của xu hướng đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực y tế tư nhân Việt Nam, được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố.

Thứ nhất, tăng trưởng kinh tế và tầng lớp trung lưu. Thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam dự kiến đạt gần 7.500 USD vào năm 2030, kéo theo nhu cầu chi tiêu cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao tăng vọt.

Thứ hai, quá tải ở hệ thống y tế công. Các bệnh viện công thường xuyên quá tải, tạo ra một khoảng trống thị trường lớn cho các cơ sở y tế tư nhân.

Thứ ba, cơ cấu dân số và xu hướng già hóa. Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới, làm gia tăng nhu cầu khám chữa bệnh.

Thứ tư, Chính sách khuyến khích của Chính phủ với mục tiêu tăng tỷ lệ giường bệnh tư nhân lên ít nhất 15% vào năm 2030.

Theo dự báo của Fitch Solutions, tổng chi tiêu cho y tế tại Việt Nam có thể đạt 33,8 tỷ USD vào năm 2030. Sức hấp dẫn này được thể hiện rõ nét qua một làn sóng M&A và đầu tư quy mô lớn trong 5 năm trở lại đây.

Năm 2020, quỹ GIC (Singapore) đã rót hơn 203 triệu USD vào hệ thống Vinmec. Đỉnh điểm là thương vụ năm 2023 khi Thomson Medical Group (Singapore) chi đến 381,4 triệu USD để thâu tóm Bệnh viện FV. Gần đây nhất, vào đầu năm 2025, Raffles Medical Group cũng đã mua lại Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH).

Một trong những động lực chính thúc đẩy các khoản đầu tư này là tiềm năng từ thị trường nội địa. Theo thống kê, mỗi năm người Việt Nam chi khoảng 2 tỷ USD để sang nước ngoài khám chữa bệnh . Con số này cho thấy một nhu cầu lớn về dịch vụ y tế tiêu chuẩn quốc tế mà hệ thống trong nước chưa đáp ứng đầy đủ.

Quadria Capital là một ví dụ điển hình. Đây là một trong những quỹ đầu tư tư nhân lớn nhất châu Á chuyên về lĩnh vực y tế, quản lý khối tài sản hàng tỷ USD. Tại Việt Nam, Quadria Capital được biết đến qua việc đầu tư thành công vào Bệnh viện FV trước khi thoái vốn, và một khoản đầu tư đáng chú ý khác vào chuỗi bán lẻ sản phẩm mẹ và bé Con Cưng với giá trị hơn 90 triệu USD.