World Bank "tặng" Việt Nam một công thức đặc biệt để chinh phục “ván cờ hàng nghìn tỷ USD” trên thế giới

Lĩnh vực sẽ mang lại hàng nghìn tỷ USD trong thời gian tới cho thế giới là công nghệ, trong đó tiêu biểu làbán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI).

Tại Diễn đàn "Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển các ngành công nghệ chiến lược", ngày 2/10, bà Mariam J. Sherman, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (World Bank) tại Việt Nam cho biết,có gần 65% nhân tài công nghệ hàng đầu của Việt Nam trong các lĩnh vực công nghệ trọng yếu và mới nổi hiện đang làm việc ở nước ngoài.Thông tin này được đại diện của World Bank dẫn từ Báo cáo "Kiến tạo tương lai bán dẫn Việt Nam: Đột phá từ nhân tài và công nghệ và đổi mới sáng tạo".

Đây là con số đáng chú ý về nhân tài công nghệ làm việc tại nước ngoài, đồng thời đặt ra một bài toán cấp thiết về việc đầu tư, phát triển và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây được coi là một trong những yếu tố then chốt để Việt Nam có thể làm chủ các ngành công nghệ chiến lược.

Theo bà Mariam J. Sherman, trong các ngành công nghệ cao như bán dẫn,nền tảng của thành công được xây dựng dựa trên con người.

"Đầu tư vào con người là yếu tố nền tảng. Đây là động lực thúc đẩy khoa học và công nghệ, nhưng đồng thời mang lại cho doanh nghiệp niềm tin rằng họ sẽ có được nguồn nhân tài phù hợp ở mọi cấp độ, từ các kỹ thuật viên và kỹ sư có kỹ năng cao đến các nhà khoa học và nhà lãnh đạo có tầm nhìn", đại diện World Bank nhấn mạnh.

Thu hút và giữ chân nhân tài cũng quan trọng như việc phát triển nhân tài.Để cạnh tranh trên toàn cầu, Việt Nam không chỉ cần có nhiều sinh viên tốt nghiệp hơn mà cần có những kỹ thuật viên, nhà khoa học và kỹ sư đẳng cấp thế giới. Vì vậy, việc tạo ra điều kiện thuận lợi để thu hút nguồn nhân tài này trở về cống hiến sẽ giúp Việt Nam "đi tắt đón đầu", thu hẹp khoảng cách về tri thức và mạng lưới quan hệ.

Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Campuchia, Lào, cho rằng Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế nhưng cần một chiến lược bài bản. Bà gợi ý vềmột công thức "ba cộng một":(1) nhân tài, (2) hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, và (3) liên kết chuỗi cung ứng, được kết nối chặt chẽ bởi sự tập trung chiến lược vào một vài cụm đổi mới sáng tạo có tác động lớn.

"Hành trình này đòi hỏi sự chung tay của cả quốc gia, trong đó chính phủ, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục, viện nghiên cứu và các đối tác quốc tế đều đóng vai trò thiết yếu", bà Mariam J. Sherman nói.

Đồng thời, bà Mariam J. Sherman khẳng định World Bank đồng hành cùng Việt Nam để "biến tầm nhìn thành kết quả cụ thể ngay từ bây giờ".

Lợi ích của công thức "ba cộng một" là gì?

Theo bà Mariam J. Sherman, với công thức "ba cộng một", chúng ta nên bắt đầu ở những lĩnh vực mà Việt Nam đã có đà phát triển, bao gồm:Điện tử, bán dẫn, công nghệ sinh học và dược phẩm.

"Lợi ích mang lại rất rõ ràng: Tri thức sẽ ở lại và phát triển tại Việt Nam.Doanh nghiệp của các bạn sẽ giành được nhiều hợp đồng hơn và thăng tiến trong chuỗi giá trị toàn cầu. Các bạn sẽ xây dựng và giữ chân một thế hệ nhân tài có kỹ năng cao trong nước. Và cuối cùng, là yếu tố 'cộng một' trong công thức 'ba cộng một' của chúng tôi. Đây là yếu tố gắn kết cả ba trụ cột còn lại với nhau: Đó là tập trung vào một vài cụm đổi mới sáng tạo xuất sắc được lựa chọn kỹ lưỡng", đại diện World Bank nhấn mạnh.

Bà Mariam J. Sherman phân tích thêm, hãy nhìn vào các nước láng giềng ở Đông Á. Cụ thể, Trung Quốc đã xây dựng các hành lang đổi mới sáng tạo như hành lang kết nối Thâm Quyến, Hồng Kông và Quảng Châu. Hàn Quốc có Thành phố Khoa học Daedeok. Singapore có các khu đổi mới sáng tạo chuyên biệt như Fusionopolis và Jurong.

"Điểm chung của những mô hình này là gì? Đó là sự tập trung cao độ của các đại học đầu tàu, các công viên khoa học chung giữa đại học và doanh nghiệp, các viện R&D, và sự hiện diện mạnh mẽ của các công ty công nghệ cao—các DNNVV sáng tạo, các công ty khởi nghiệp đầy tham vọng, và các nhà đầu tư nước ngoài lớn.

Chúng ta đang có mặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc hôm nay. Hãy tưởng tượng 10 năm nữa, nơi đây sẽ là trung tâm của một cụm đổi mới sáng tạo về sản xuất tiên tiến – bán dẫn, y sinh tiên tiến, robot và tự động hóa. Cụm này có thể quy tụ các viện nghiên cứu, cơ sở GDĐH, nhà cung cấp công nghệ và đào tạo, cũng như các nhà máy của tương lai trong cùng một hệ sinh thái. Từ đào tạo, R&D, tạo mẫu ban đầu cho đến sản xuất quy mô lớn, toàn bộ hành trình sản xuất sẽ có thể thực hiện được ngay tại đây", đại diện của World Bank cho biết.

Theo bà, câu chuyện phát triển của Việt Nam luôn là một câu chuyện về tinh thần kiên cường, khát vọng và thành công. Chương tiếp theo, tương lai công nghệ cao mà Việt Nam đang xây dựng, đang ở trong tầm tay. Tương lai đó sẽ trở thành hiện thực khi chúng ta biến tầm nhìn thành hành động, bắt đầu ngay từ hôm nay.

Đầu tư vào con người là yếu tố nền tảng. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Chính phủ Việt Nam cũng đã xác định nhân lực là một trong những nội dung trọng tâm, cốt lõi cần phải hoàn thiện đi trước một bước trongNghị quyết 57 của Bộ Chính trịvề đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Vũ Hải Quân cho biết, Bộ đang xây dựng các chương trình công nghệ chiến lược với nhân lực là một trong ba trụ cột nền tảng, bên cạnh công nghệ lõi và hạ tầng.