Công ty dữ liệu bí ẩn này đang khiến Nvidia gặp rắc rối với quan chức Mỹ

Trong thế giới công nghệ nơi những con chip được xem như “vàng mới”, câu chuyện về Megaspeed – công ty dữ liệu nhỏ đặt trụ sở tại Singapore – đang trở thành tâm điểm chú ý của giới công nghệ toàn cầu.

Vụ việc bắt đầu khi Huang Le - CEO Megaspeed xuất hiện trong các sự kiện cùng Jensen Huang, CEO của Nvidia , để rồi bất ngờ công ty này bị điều tra vì nghi ngờ liên quan đến việc phân phối chip AI vượt ngoài phạm vi cho phép. Ẩn sau đó là một vấn đề lớn hơn: cách kiểm soát dòng chảy công nghệ tiên tiến trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo?

Theo The New York Times và Tom’s Hardware, Megaspeed được cho là đã mua hàng tỷ USD chip Nvidia – những bộ xử lý đồ họa có khả năng huấn luyện mô hình AI phức tạp – thông qua các công ty đối tác và chuyển đến trung tâm dữ liệu của họ tại Malaysia. Từ đó, công ty cung cấp dịch vụ “AI compute” từ xa cho các khách hàng tại nhiều nước châu Á, bao gồm cả Trung Quốc.

Nghĩa là, thay vì bán chip vật lý, Megaspeed cho phép các doanh nghiệp truy cập năng lực tính toán qua mạng – một mô hình hợp pháp về mặt kỹ thuật, nhưng cũng khiến cơ quan quản lý khó xác định ai thực sự đang sử dụng thiết bị.

Bộ Thương mại Mỹ hiện đã mở cuộc điều tra, nhằm làm rõ liệu các chip của Nvidia có đang được sử dụng đúng với quy định xuất khẩu hay không. Một số thanh tra khi kiểm tra trung tâm dữ liệu của Megaspeed ở Malaysia cho biết hàng trăm GPU vẫn còn nguyên trong thùng, chưa hề được đưa vào vận hành.

Phía công ty khẳng định tất cả hoạt động đều tuân thủ luật pháp, không có cổ đông hay khách hàng bị hạn chế và nhấn mạnh rằng Nvidia đã kiểm tra họ “nhiều lần mà không phát hiện vi phạm”. Tuy nhiên, các nhà quản lý vẫn muốn xác minh kỹ hơn về chuỗi cung ứng, bởi trong ngành bán dẫn, một con chip có thể “đi qua” hàng chục điểm trung gian trước khi đến người dùng cuối.

Bình luận về vấn đề này, đại diện Nvidia khẳng định không có bằng chứng cho thấy chip bị buôn lậu sang Trung Quốc. Theo phát ngôn viên John Rizzo, công ty đã “làm việc với chính phủ Mỹ” liên quan đến Megaspeed . Công ty cũng xác nhận Megaspeed “hoàn toàn thuộc sở hữu và điều hành bởi công ty có trụ sở chính ngoài Trung Quốc, không có cổ đông Trung Quốc”.

Rizzo nhấn mạnh Nvidia đã đến các cơ sở của Megaspeed và không tìm thấy bằng chứng vận chuyển chip sang Trung Quốc. Ông kết luận công ty “vận hành các dịch vụ đám mây thương mại quy mô nhỏ”, tuân thủ quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ.

Dẫu vậy, những nghi hoặc vô hình xoay quanh Megaspeed vẫn khiến giới công nghệ phải đặt câu hỏi về ranh giới giữa hợp pháp và hợp lý trong việc cung cấp công nghệ tiên tiến. Bởi khác với hàng hóa thông thường, chip AI là tài sản có khả năng tạo ra sức mạnh vượt trội – về năng lực xử lý, dữ liệu và đổi mới sáng tạo. Khi việc cung cấp năng lực tính toán được “điện toán hóa”, các đường biên vật lý dường như không còn rõ ràng: ai sở hữu chip, ai điều khiển, và ai được phép truy cập?

Megaspeed không đơn độc trong mô hình này. Một số công ty trung gian khác tại Singapore, Hong Kong và Malaysia cũng đang phát triển dịch vụ “AI Cloud” với cơ chế tương tự – mua chip từ các nhà sản xuất hợp pháp, xây dựng cụm máy chủ, rồi cho thuê sức mạnh xử lý. Trong khi đây là hướng đi giúp các doanh nghiệp nhỏ tiếp cận công nghệ cao mà không phải đầu tư hạ tầng khổng lồ, nó cũng làm nảy sinh lỗ hổng trong giám sát công nghệ toàn cầu.

Nvidia – nhà sản xuất chip AI hàng đầu thế giới – hiện cung cấp hơn 80% GPU được sử dụng trong các trung tâm dữ liệu AI, theo Mercury Research. Công ty đang chịu áp lực lớn phải đảm bảo rằng sản phẩm của mình được phân phối đúng quy định. Việc các khách hàng trung gian như Megaspeed xuất hiện cho thấy sự phức tạp ngày càng tăng của chuỗi cung ứng bán dẫn: một con chip có thể được sản xuất ở Mỹ, phân phối qua Singapore, lắp đặt ở Malaysia và vận hành bởi người dùng ở một quốc gia khác.

Một số chuyên gia cho rằng, thay vì chỉ tập trung vào việc hạn chế nơi chip được bán, giải pháp tương lai có thể là quản lý theo chức năng – tức kiểm soát cách chúng được sử dụng. Các hãng chip đang thử nghiệm công nghệ “chống truy cập trái phép” bằng mã nhận dạng kỹ thuật số (digital ID) hoặc phần mềm quản lý từ xa, để đảm bảo GPU chỉ hoạt động trong môi trường được phê duyệt. Tuy nhiên, cách này vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm và gây tranh cãi.

Các nhà quan sát nhận định, vụ việc Megaspeed là lời nhắc rằng thế giới cần một khung quản lý công nghệ toàn cầu thống nhất hơn, nhất là với các công nghệ có sức ảnh hưởng lớn như AI và bán dẫn. Khi ranh giới giữa phần cứng, phần mềm và dịch vụ điện toán ngày càng mờ nhạt, những mô hình như Megaspeed sẽ còn xuất hiện nhiều hơn.

Quay trở lại với CEO Huang Le.

Megaspeed ban đầu liệt kê bà là CEO, trước khi xóa tên bà khỏi các giấy tờ. Giám đốc hiện tại của công ty đến từ Singapore nhưng sống ở Thượng Hải.

Không rõ Jensen Huang và Huang Le, vốn không có quan hệ họ hàng, gặp nhau lần đầu khi nào. Theo lời kể, khi dự tiệc cùng các CEO công nghệ trong một quán bar tại Đài Bắc, bà Le gọi điện cho Huang và ông lập tức có mặt với chiếc áo khoác da quen thuộc. CEO Nvidia đi cùng 2 lãnh đạo khác, đã lên kế hoạch dự tiệc từ trước.

Theo: The NY Times, Tom’s Hardware