Đây là nơi sẽ tiếp nhận toàn bộ chuyến bay quốc tế từ Tân Sơn Nhất: Kế hoạch cụ thể là gì?

Mới đây, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) vừa có báo cáo mới nhất về phương án phân chia khai thác giữa Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành và Cảng HKQT Tân Sơn Nhất.

Theo ACV, việc điều phối lại mạng bay giữa Cảng HKQT Tân Sơn Nhất và Cảng HKQT Long Thành là yêu cầu khách quan, cấp thiết để phân bố hợp lý sản lượng hành khách, tránh quá tải cục bộ. Ngoài ra, việc này nâng cao hiệu quả khai thác hạ tầng hàng không hiện hữu và mới đầu tư; đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ, đảm bảo an toàn và tăng sức cạnh tranh của hệ thống cảng hàng không khu vực phía Nam nói riêng và cả nước nói chung.

Mục tiêu lâu dài của việc điều phối lại mạng bay là đưa Cảng HKQT Long Thành trở thành trung tâm trung chuyển hàng không (hub airport) của vùng Đông Nam Bộ, từ đó tạo nền tảng phát triển bền vững cho khu vực miền Nam và Việt Nam.

Theo đánh giá của ACV, việc sớm ban hành phương án phân chia chức năng và mạng bay giữa hai cảng HKQT sẽ tạo điều kiện để các hãng hàng không, cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị khai thác hạ tầng có đủ thời gian chuẩn bị, cũng như đảm bảo quá trình chuyển giao khai thác được thực hiện đồng bộ, hiệu quả và đúng tiến độ.

Sân bay Long Thành sẽ phục vụ các chuyến bay quốc tế từ sân bay Tân Sơn Nhất

Tại Quy hoạch tổng thể và Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, phương án phân chia khai thác giữa Cảng HKQT Long Thành và Cảng HKQT Tân Sơn Nhất được giả định cụ thể như sau.

Sân bay Long Thành chủ yếu khai thác quốc tế và các tuyến quốc nội phục vụ trung chuyển, trong khi sân bay Tân Sơn Nhất chủ yếu khai thác quốc nội. Khi đó, sân bay Long Thành sẽ đảm nhiệm khoảng 90% lưu lượng quốc tế, sân bay Tân Sơn Nhất chỉ giữ lại khoảng 10% cho một số chức năng khai thác quốc tế.

Theo đó, sân bay Long Thành phục vụ toàn bộ các chuyến bay quốc tế không dưới 1.000 km, các chuyến hãng hàng không chọn; các chuyến bay mới của tất cả các hãng hàng không mà Tân Sơn Nhất không thể tiếp nhận; các chuyến bay không theo lịch. Trong khi đó, sân bay Tân Sơn Nhất tiếp nhận tất cả hãng hàng không đang khai thác tàu bay code C (A321/320, B737...) hoặc các chuyến dưới 1.000 km.

Hệ số từ/đến Tân Sơn Nhất phải được thống nhất và ban hành lại, tách biệt với các hiệp định đa biên về vận tải hàng không với các thành viên ASEAN, ASEAN và các đối tác. Đáng chú ý, những tiêu chí phân chia khai thác phải được rà soát lại sau 5 năm đầu khai thác thực tế.

Về quốc nội, sân bay Long Thành đảm nhiệm 20% lưu lượng bao gồm các tuyến chính và các tuyến du lịch; trong khi đó sân bay Tân Sơn Nhất đảm nhiệm cơ bản toàn bộ quốc nội. Các chuyến sẽ do Hãng hàng không Việt Nam chọn.

Hai phương án khai thác sân bay Long Thành và sân bay Tân Sơn Nhất

CHKQT Long Thành (Đồng Nai) dự kiến sẽ đi vào hoạt động giai đoạn 1 vào năm 2026. Đây là sân bay lớn nhất Việt Nam, với tổng mức đầu tư hơn 16 tỷ USD. Dự án này đang triển khai giai đoạn 1 với công suất phục vụ 25 triệu lượt khách và 1,2 triệu tấn hàng hóa mỗi năm.

Trước thời điểm quan trọng này, Liên danh Incheon Airport (IAC), đơn vị tư vấn quản lý khai thác Cảng HKQT Long Thành (LTIA) đã đưa ra 2 phương án khai thác chính.

Cụ thể, với phương án 1, sân bay Long Thành sẽ đảm nhận hoàn toàn các chuyến bay quốc tế, trong khi Cảng HKQT Tân Sơn Nhất sẽ chuyên tâm phục vụ các chuyến bay nội địa.

Dự kiến, Tân Sơn Nhất sẽ đạt công suất khoảng 29,5 triệu lượt khách nội địa mỗi năm, trong khi sân bay Long Thành sẽ đón 19,1 triệu lượt khách quốc tế và một phần nhỏ khách nội địa (khoảng 1,5 triệu lượt/năm) để phục vụ nhu cầu trung chuyển.

Theo như phương án này, Tân Sơn Nhất giữ 95% lưu lượng nội địa, còn Long Thành đảm nhận 100% lưu lượng quốc tế, tạo nền tảng hình thành trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế tại phía Nam.

Với phương án 2, phân chia khai thác quốc tế giữa sân bay Long Thành và Tân Sơn Nhất. Theo đó, sân bay Tân Sơn Nhất tiếp tục khai thác nội địa và một phần quốc tế cự ly ngắn (với khoảng 4 triệu lượt khách quốc tế/năm), chủ yếu trên các đường bay dưới 1.000 km. Trong khi đó, sân bay Long Thành sẽ phụ trách toàn bộ các chuyến bay quốc tế đường dài và một phần nội địa phục vụ trung chuyển, với hơn 15 triệu lượt khách quốc tế/năm.

Phương án này để phân chia theo cự ly đường bay, cũng như tận dụng hạ tầng sẵn có tại Tân Sơn Nhất trong giai đoạn đầu vận hành Long Thành. Tỷ lệ phân chia cụ thể là Tân Sơn Nhất khai thác 20% tổng lưu lượng quốc tế, 80% còn lại ở sân bay Long Thành.

Theo ACV phân tích, nếu áp dụng phương án 1, tổng sản lượng hành khách ở sân bay Long Thành có thể đạt khoảng 92 triệu lượt vào năm 2060. Ngược lại, phương án 2 chỉ giúp sân bay Long Thành đạt khoảng 67 triệu lượt vào năm 2060, thấp hơn gần 27% so với phương án 1.

Hơn nữa, kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc phân tán hoạt động bay quốc tế giữa nhiều sân bay trong cùng một khu vực đô thị có thể làm suy giảm năng lực trung chuyển và sức cạnh tranh của các sân bay lớn. Điển hình là kinh nghiệm của Narita (Nhật Bản), Heathrow (Anh)... cho thấy việc phân tán hoạt động bay quốc tế đã làm suy giảm nghiêm trọng vị thế trung chuyển của họ.

Trước 2 phương án trên, vừa qua, Cục Hàng không Việt Nam và các hãng hàng không quốc tế đều nhất trí cao với phương án 1. Đó là là chuyển toàn bộ các chuyến bay quốc tế từ Tân Sơn Nhất sang Long Thành để bảo đảm thuận trong quản lý, khai thác, đồng tối ưu các nguồn lực. Phương án này cũng được đánh giá là tối ưu nhất để khai thác hiệu quả nguồn lực và xây dựng sân bay Long Thành thành trung tâm hàng không trung chuyển đủ sức cạnh tranh với các sân bay lớn trên thế giới.

Trước đó, vào ngày 2/8, Tổng công ty Quản lý Bay Việt Nam (VATM) cho biết, đơn vị này vừa phối hợp thực hiện chuyến bay hiệu chuẩn đầu tiên tại Cảng HKQT Long Thành đánh dấu bước kỹ thuật quan trọng trước khi đưa sân bay vào khai thác. Đây chính là hoạt động kỹ thuật then chốt trong tiến trình chuẩn bị khai thác thương mại một trong những công trình hạ tầng hàng không lớn nhất cả nước.