Làm thủ tục bay trong 'một nốt nhạc'

Giải tỏa "nỗi niềm" soi chiếu cho hành khách

Chỉ còn 6 ngày nữa, dự án mở rộng nhà ga hành khách T2 - sân bay Nội Bài (Hà Nội) sẽ chính thức khánh thành sau hơn 18 tháng thi công. Không chỉ mong chờ nhà ga mới rộng rãi, khang trang, giảm áp lực quá tải cho sân bay trước thềm cao điểm Tết Nguyên đán, người dân còn "đứng ngồi không yên" khi Cảng hàng không Nội Bài vừa hé lộ loạt hình ảnh hệ thống máy soi chiếu 3D thế hệ mới, máy quét cơ thể chuẩn TSA và loạt thiết bị tự động hóa "siêu ngầu" lần đầu tiên được áp dụng tại sân bay ở VN.

Cụ thể, hệ thống kiểm soát an ninh với 6 máy soi chiếu 3D thế hệ mới và 3 máy quét cơ thể (Body Scanner) hiện đại, đạt chuẩn TSA hiện đã được lắp đặt đồng bộ. Trong đó, máy soi hành lý 3D được tích hợp công nghệ tự động trả khay và hình ảnh 3D đa chiều, cho phép soi chiếu nhanh, chính xác laptop, chất lỏng mà không cần lấy ra, giúp tăng năng lực thông qua và rút ngắn thời gian chờ đợi. Trong khi đó, máy quét cơ thể (Body Scanner) sử dụng công nghệ sóng milimet an toàn tuyệt đối (không bức xạ ion hóa, an toàn cho phụ nữ mang thai và người dùng máy trợ tim). Thiết bị quét nhanh trong vài giây, phát hiện chính xác vật thể kim loại, phi kim loại và đảm bảo quyền riêng tư tối đa thông qua hình ảnh hiển thị dạng avatar trung tính.

ẢNH: ACV

Đây được coi là bước lột xác cho công nghệ soi chiếu vốn cũ kỹ, lạc hậu của ngành hàng không VN. Phần lớn các sân bay lớn, gồm cả Tân Sơn Nhất, Nội Bài, Đà Nẵng... trước giờ vẫn sử dụng máy soi chiếu X-ray 2D, cổng từ và các khay nhựa thủ công trong quy trình soi chiếu an ninh. Máy soi chiếu X-ray 2D truyền thống dùng để kiểm tra hành lý xách tay, điểm yếu là bị hiện tượng chồng hình, gây khó khăn trong việc soi đồ chính xác và đánh giá chi tiết.

Đó là lý do vì sao để đảm bảo an ninh tuyệt đối, các sân bay sau này đưa thêm quy định hành khách phải bỏ riêng laptop, kéo dài thời gian soi chiếu. Nhiều trường hợp hành khách mới đi lần đầu không biết, soi chiếu người xong hết lại phải quay ngược ra bỏ laptop riêng, soi lại từ đầu. Chưa kể, hệ thống soi chiếu lạc hậu nên mất nhiều thời gian, khiến tình trạng người soi xong còn đứng mãi chờ hành lý, gây ách tắc khu vực an ninh soi chiếu. Cùng với đó, cổng từ (WTMD - Walk-Through Metal Detector) để kiểm tra kim loại trên người nhưng không phát hiện được vật liệu phi kim hoặc vật giấu kín trong giày đế cao su cũng như các chi tiết nhỏ trên thắt lưng một cách hiệu quả. Do đó, hành khách bị yêu cầu phải cởi hết áo khoác, giày dép, thắt lưng...

"Nói thật, tôi là đàn ông, mỗi lần đi qua cổng soi chiếu phải đứng cởi thắt lưng quần thấy rất ngại. Hành vi đó không chỉ thiếu thẩm mỹ mà còn mất thời gian vì cởi ra xong qua cổng lại đeo vào. Cả đám đàn ông cứ đứng đó chỉnh thắt lưng, đút áo vào trong quần, nhìn rất bê bối. Trong khi đó, con gái tôi thì lần nào đi máy bay cũng phân vân chọn giày nào cho phù hợp. Đi giày dây thì qua soi chiếu phải cởi ra buộc lại rắc rối; đi đồ cho tiện cởi thì đôi khi bị xuề xòa quá, không hợp tính chất chuyến đi. Trường hợp đi công tác 1 ngày thôi nhưng có khi vẫn phải mang theo đôi giày trong vali thay cho thoải mái. Giờ thì khỏe rồi, có công nghệ mới giải tỏa bao nỗi niềm khó nói mỗi lần đi máy bay", anh Trần Minh Quang (ngụ Hà Nội) chia sẻ.

Không chỉ nhà ga mới ở Nội Bài "khoe" công nghệ soi chiếu hiện đại, sân bay Long Thành khi đưa vào sử dụng cũng được ứng dụng các thiết bị soi chiếu an ninh thế hệ mới, giúp hành khách không cần cởi giày hay bỏ chất lỏng, đồ điện tử ra khỏi hành lý xách tay.

ẢNH: Đ.L

Tự động hóa tối đa mọi khâu làm thủ tục

Bên cạnh việc đầu tư mạnh mẽ cho hệ thống công nghệ soi chiếu hiện đại, các nhà ga, sân bay mới sắp khai trương còn đẩy mạnh triệt để ứng dụng công nghệ trong từng khâu đoạn. Đơn cử, tại khu vực sảnh đi, nhà ga hành khách T2 - sân bay Nội Bài hiện đã lắp đặt hệ thống 24 Kiosk Check-in và 24 quầy Self Bag Drop (tự gửi hành lý), giúp hành khách hoàn toàn chủ động trong việc chọn chỗ ngồi, in thẻ lên máy bay và ký gửi hành lý mà không phải xếp hàng vào quầy thủ tục truyền thống.

Hệ thống cửa xuất nhập cảnh tự động cũng được bố trí tại khu vực công an cửa khẩu, kết hợp công nghệ sinh trắc học để đẩy nhanh quá trình kiểm soát hộ chiếu và thẻ lên máy bay. Việc xác thực tự động qua sinh trắc học nói trên giúp hành khách trải nghiệm quy trình bay liền mạch, từ đặt vé, làm thủ tục, kiểm tra an ninh đến lên máy bay, rút ngắn thời gian làm thủ tục và giảm ùn tắc trong giờ cao điểm, loại bỏ nguy cơ giả mạo danh tính. Hệ thống nhập cảnh tự động trước đó áp dụng thí điểm tại Cảng hàng không Tân Sơn Nhất từ năm 2023 cũng đã chứng minh năng lực, giúp rút ngắn thời gian nhập cảnh chỉ còn hơn 30 giây, góp phần giảm tới 30 - 40% tình trạng ùn tắc tại khu vực này.

ẢNH: H.M

Tương tự, Cảng hàng không Long Thành cũng được trang bị các hệ thống "siêu" hiện đại áp dụng công nghệ mới nhất hiện nay như: hệ thống làm thủ tục hành khách tự động (self kiosk), hệ thống làm thủ tục ký gửi hành lý tự động (self bag drop), hệ thống làm thủ tục xuất nhập cảnh tự động, cửa ra máy bay tự động… Đặc biệt, Cảng Long Thành còn được đầu tư thêm hệ thống băng chuyền xử lý hành lý hiện đại, đảm bảo việc vận chuyển từ người đến hành lý được thông suốt, thuận tiện, tiết kiệm tối đa thời gian của hành khách trong suốt hành trình.

Nhìn lại, chỉ trong 1 năm qua, quy trình làm thủ tục bay tại các cảng hàng không đã được nâng cấp thần tốc. Khởi nguồn từ nhà ga T3 - Tân Sơn Nhất. Công trình trong top biểu tượng của TP.HCM hoàn thành đúng dịp kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước gây ấn tượng từ không gian, thiết kế cho tới việc ứng dụng công nghệ sinh trắc học lần đầu tiên tại VN. Các thiết bị làm thủ tục sinh trắc học giúp tối ưu hóa quy trình từ check-in đến kiểm tra an ninh, đồng thời tạo ra môi trường hiện đại, thân thiện với hành khách. Cùng với 20 quầy bag drop thả hành lý tự động và 42 ki ốt check-in, một quy trình tự động hóa từ làm thủ tục check-in đến ký gửi hành lý, kiểm tra an ninh… lần đầu tiên được triển khai đồng bộ.

Đến giờ thì ứng dụng công nghệ sinh trắc học trên hệ thống định danh và xác thực điện tử VNeID đã được thực hiện toàn trình tại 100% các cảng hàng không trên toàn quốc. Từ 1.12, hành khách cả nước đi máy bay đã không cần giấy tờ.

Mặc dù trong giai đoạn đầu triển khai, các hệ thống hiện đại vẫn còn khá mới mẻ với hành khách, đặc biệt là đối tượng người lớn tuổi ít tiếp xúc với công nghệ, song sự phổ cập các "sân bay không giấy tờ", sân bay hiện đại công nghệ cao đã giúp rút ngắn rất nhiều thời gian cho hành trình bay của người dân.

ẢNH: T.N

Nâng tầm hàng không Việt trên trường quốc tế

Đồng hành cùng sự đầu tư của hệ thống cảng, các hãng hàng không cũng quyết liệt nâng cao chất lượng dịch vụ và trải nghiệm của hành khách từ dưới đất lên trên trời. Đơn cử, Vietnam Airlines là hãng hàng không đầu tiên tại VN vận hành của khu vực check-in Lounge tại nhà ga T3 - Tân Sơn Nhất, cho phép hành khách hạng thương gia, khách VIP, hội viên cao cấp làm thủ tục nhanh chóng trong không gian riêng tư, sang trọng, không phải xếp hàng với nhân viên hỗ trợ toàn bộ quy trình từ làm thủ tục đến an ninh. Quy trình đón tiếp làm thủ tục được tổ chức tách biệt, trôi chảy, rút ngắn thời gian chờ và giảm tải cho quầy check-in chung. Quầy check-in Lounge nhận được những phản hồi rất tích cực từ phía hành khách.

Trong tương lai, các hệ thống self check-in của Vietnam Airlines như Mobile Check In, Kiosk Check In, Auto Gate cùng công nghệ eKYC cũng sẽ được triển khai tại sân bay Long Thành giúp hạn chế tình trạng "nghẽn cục bộ" tại hành lang, cửa boarding hoặc khu trả hành lý. Với IoT, toàn bộ thiết bị mặt đất, cầu ống dẫn, xe đẩy hành lý, băng chuyền sẽ được gắn cảm biến để cung cấp dữ liệu thời gian thực, sau đó AI phân tích để phân bổ nguồn lực thông minh, tránh tắc nghẽn và tối ưu năng suất. Khi dữ liệu mặt đất và dữ liệu khai thác được đồng bộ liên tục, Vietnam Airlines ước tính có thể rút ngắn thời gian quay đầu máy bay và giảm thời gian chờ của hành khách tới 30 - 50%.

Đại diện Vietnam Airlines phân tích: Về mặt chiến lược, rút ngắn thủ tục giúp hàng không giữ vững lợi thế tốc độ - yếu tố cốt lõi trong cạnh tranh với đường sắt tốc độ cao và các phương tiện đường dài khác. Trước đó, nhiều người cho rằng, đường sắt cao tốc Bắc - Nam dự kiến đưa người dân từ Nam ra Bắc trong 5 - 7 giờ sẽ cạnh tranh trực tiếp với hàng không, bởi hành trình bay Hà Nội - Sài Gòn chỉ gần 2 giờ nhưng thực tế tính cả thời gian chờ đợi, làm thủ tục thường kéo dài hơn. Tuy nhiên, khi chuỗi công nghệ mới được triển khai rộng rãi thì tổng thời gian bay của hành khách đi máy bay sẽ giảm đáng kể so với trước đây.

Việc giảm thủ tục không chỉ bảo vệ lợi thế truyền thống của hàng không về tốc độ mà còn nâng chất lượng dịch vụ nói chung. Trong bối cảnh đường sắt cao tốc hình thành, cạnh tranh sẽ không chỉ nằm ở số giờ bay hay số giờ tàu chạy, mà ở việc hành khách cảm thấy phương án nào thuận tiện hơn, dễ chịu hơn và nhất quán hơn. Đó cũng chính là hướng mà ngành hàng không VN đang chuyển dịch.

Cũng theo vị đại diện này, ngành hàng không VN đang nắm giữ 3 thời cơ và lợi thế vượt trội để thực hiện hóa khát vọng vươn tầm thế giới. Lợi thế đầu tiên là vị trí địa lý. VN nằm tại trung tâm của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, khu vực phát triển năng động nhất thế giới, đồng thời cũng là cửa ngõ kết nối tự nhiên giữa Đông và Tây, giữa Bắc và Nam bán cầu. Đây là tiền đề tuyệt vời để phát triển logistics hàng không và vận tải hành khách xuyên lục địa. Bên cạnh đó, với quy mô dân số 100 triệu người và tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh nhất khu vực, VN có lợi thế lớn về tiềm năng thị trường hàng không nội địa và quốc tế.

Yếu tố cuối cùng và cũng hết sức quan trọng là sự quan tâm chỉ đạo, đồng hành của Đảng và Chính phủ đối với chiến lược phát triển ngành hàng không, du lịch. Hàng loạt chính sách mở cửa bầu trời, miễn thị thực linh hoạt và đầu tư mạnh mẽ vào các hạ tầng trọng điểm đang tạo đà tăng trưởng mạnh mẽ cho ngành hàng không. Việc hiện đại hóa hạ tầng các sân bay chính là tiền đề để ngành hàng không tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng sức cạnh tranh và thương hiệu trên trường quốc tế.