Rửa tiền qua mua bán trái phép tài khoản ngân hàng, doanh nghiệp

Theo Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp ( Đoàn Luật sự Hà Nội) hành vi rửa tiền gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế, đến an ninh tiền tệ và quá trình đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung, phòng chống tham nhũng nói riêng. Bởi vậy, nhiều quốc gia đã có Luật Phòng chống rửa tiền, có sự hợp tác quốc tế về phòng chống rửa tiền , trong đó có Việt Nam.

Để phòng chống rửa tiền , Việt Nam đã đưa ra nhiều giải pháp trong đó có quy định về việc quản lý chặt chẽ hoạt động của doanh nghiệp , hoạt động tài chính ngân hàng, đặc biệt đã nghiêm cấm hành vi cho mượn, cho thuê tài khoản ngân hàng . Tuy nhiên, trên thực tế, hành vi làm giả thẻ căn cước công dân để thành lập doanh nghiệp “ma”, mượn, thuê tài khoản ngân hàng diễn ra khá phổ biến, là điều kiện cho các đối tượng thực hiện các hành vi rửa tiền, đặc biệt là luân chuyển tiền tệ từ nước ngoài vào Việt Nam và ngược lại.

Điển hình, ngày 27/9/2025, Tòa án nhân dân TP. Hà Nội đã đưa ra xét xử sơ thẩm 11 bị cáo trong vụ án rửa tiền quy mô lớn, diễn ra tại Hà Nội và nhiều tỉnh thành trong 2 năm 2023, 2024. Các bị cáo bị truy tố về tội "Mua bán trái phép thông tin tài khoản ngân hàng ". Theo cáo trạng, tháng 9/2023, Ngô Duy K (1998, Vĩnh Long) quen một người Campuchia qua Facebook thuê mở và thu gom tài khoản ngân hàng để bán với giá 4 triệu đồng/6 tài khoản. Trong ba tháng, K mở 6 tài khoản và lôi kéo 9 người khác mở thêm 32 tài khoản, hưởng lợi 13 triệu đồng. Hà Thị Tr (1994, TP. Hồ Chí Minh) cũng tham gia, đứng tên 6 tài khoản và lôi kéo người khác mở 23 tài khoản, thu lời 8,5 triệu đồng.

Dù biết rõ nguồn tiền bất hợp pháp, các bị cáo vẫn cố tình giao dịch. Các tài khoản này được nhóm tội phạm sử dụng để hợp thức hóa số tiền chiếm đoạt từ nhiều phi vụ lừa đảo. Từ tháng 10/2023 đến tháng 1/2024, các đối tượng lừa đảo đã lấy đi hơn 30 tỷ đồng của 7 nạn nhân. Số tiền sau đó được chuyển cho nhóm của Trần Thị L (1993, Hà Nội). Nhóm L nhận tiền vào nhiều tài khoản ngân hàng , phân tán qua nhiều kênh khác nhau rồi mua tiền điện tử USDT để che giấu nguồn gốc phạm pháp.

Tương tự, vào cuối tháng 8/2025, Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an TP. Đà Nẵng đã khởi tố thêm 20 bị can liên quan đến đường dây rửa tiền có quy mô lớn nhất từ trước đến nay . Đây là giai đoạn 2 của chuyên án điều tra về đường dây “Rửa tiền, mua bán trái phép thông tin tài khoản ngân hàng , Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức, sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” được xác lập, khởi tố vào đầu năm 2025. Trước đó trong giai đoạn 1 của chuyên án, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố 13 bị can có liên quan về các tội trên. Cơ quan điều tra xác định, từ năm 2022 đến cuối năm 2024,các đối tượng đã làm giả căn cước công dân để đăng ký thành lập 187 doanh nghiệp , đồng thời làm giả nhiều con dấu của các ngân hàng, cơ quan nhà nước và các tổ chức hành nghề công chứng để đăng ký mở hơn 600 tài khoản doanh nghiệp nhằm bán lại cho các đối tượng tội phạm.

Các tài khoản này được các đối tượng tội phạm sử dụng vào mục đích luân chuyển, hợp thức dòng tiền có nguồn gốc phạm tội như lừa đảo, đánh bạc… từ nước ngoài về Việt Nam và tránh sự kiểm soát của các cơ quan chức năng. Cơ quan điều tra xác định tổng số tiền giao dịch qua các tài khoản ngân hàng gần 30.000 tỷ đồng (trong đó các giao dịch ngoại hối ước tính hơn 300 tỉ đồng). Trong số 20 bị can bị khởi tố lần này, có 3 nhân viên ngân hàng các đã cấu kết với tội phạm mở tài khoản ngân hàng cho các doanh nghiệp “ma”, để các đối tượng sử dụng cho các hoạt động lừa đảo, rửa tiền. Ngoài ra, một đối tượng có hành vi sử dụng ví tiền điện tử USDT để nhận tiền bất hợp pháp từ Campuchia chuyển về Việt Nam cho băng nhóm tội phạm hoạt động đã bị khởi tố để điều tra về hành vi rửa tiền. Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Đà Nẵng đang tiếp tục tập trung lực lượng, điều tra, bóc gỡ và xử lý triệt để các đối tượng phạm tội, đồng thời tích cực thu hồi tài sản nhằm đảm bảo công tác bồi thường thiệt hại trong vụ án.

Qua thực tiễn cho thấy, các hành vi thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng đang diễn ra với quy mô lớn, đa dạng về hình thức và ngày càng tinh vi. Số lượng tài khoản bị xâm phạm - bao gồm cả tài khoản vật lý và dữ liệu thông tin tài khoản, cho thấy mức độ phổ biến và tính hệ thống của loại tội phạm này.

Thạc sĩ Nguyễn Phúc Quân - Trường Đại học Đông Á cho rằng: Một số vụ án ghi nhận việc thu thập hoặc tàng trữ dữ liệu ở quy mô hàng chục nghìn đến hàng triệu tài khoản, cho thấy hoạt động phạm tội không chỉ mang tính cá nhân nhỏ lẻ, mà đã đạt tới mức công nghiệp hóa, phục vụ cho nhiều mục đích phi pháp. Điểm đáng chú ý là sự kết nối xuyên biên giới. Nhiều vụ việc liên quan đến giao dịch tài khoản hoặc dữ liệu với các đối tượng ở Campuchia, Trung Quốc, Singapore, Nigeria và Philippines. Điều này phản ánh xu hướng hội nhập của tội phạm công nghệ cao , khi các tài khoản ngân hàng tại Việt Nam có thể được sử dụng làm công cụ hoặc trung gian cho các hoạt động rửa tiền, lừa đảo trực tuyến và chuyển tiền bất hợp pháp ở phạm vi quốc tế.

Thực tế từ đường dây rửa tiền 30.000 tỷ đồng vừa bị Công an TP. Đà Nẵng triệt phá là vụ việc phức tạp, với số tiền đặc biệt lớn, có nhiều đối tượng tham gia, có liên quan đến yếu tố nước ngoài và tội phạm sử dụng công nghệ cao , đặc biệt là phương thức thủ đoạn phạm tội rất tinh vi, có sự giúp sức của nhiều tổ chức, cá nhân. Quá trình điều tra vụ án này, cơ quan công an sẽ tiếp tục làm rõ các tình tiết của vụ án, làm rõ các đối tượng có liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật.

Tiến sĩ Đặng Văn Cường cho rằng: Để đấu tranh với tội phạm rửa tiền, cần phải có sự phối hợp đồng bộ của nhiều cơ quan chức năng, có sự hợp tác quốc tế một cách có hiệu quả. Đồng thời, phải kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp , kịp thời phát hiện các doanh nghiệp “ma” để xử lý theo quy định của pháp luật.

Đón đọc Kỳ 2: Rửa tiền qua tài sản mã hóa