Việc duy nhất chúng ta có thể làm là kiểm soát nguồn thải

Phát biểu tại tọa đàm "Giảm phát thải , lọc không khí" do Báo Thanh Niên tổ chức sáng 22.8, bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh - Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, cho rằng ô nhiễm không khí đã được xem là vấn đề quan trọng nhất, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Năm 2021, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã điều chỉnh giảm mức giới hạn nồng độ bụi mịn PM2.5 từ 10 mcg/m³ xuống còn 5 mcg/m³ để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. 

ẢNH: ĐỘC LẬP

TP.HCM đã có nhiều nghiên cứu vấn đề ô nhiễm không khí từ rất lâu, các chỉ tiêu kiểm soát nguồn thải cũng được đặt ra cụ thể. Nhiều nghiên cứu đã cho kết quả tương đồng rằng ô nhiễm không khí tại TP.HCM thì giao thông là nguồn quan trọng nhất. Chẳng hạn, kết quả kiểm kê đánh giá ô nhiễm không khí năm 2017 được PGS-TS Hồ Quốc Bằng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu, Viện Môi trường và Tài nguyên (Đại học Quốc gia TP.HCM) - công bố cho thấy, khí thải giao thông chiếm 99% trong tổng phát thải CO, NMVOC chiếm 97%, NOx chiếm 93%, SO2 chiếm 78%, bụi chiếm 46%… Hay kết quả nghiên cứu của GS-TS Lê Thị Kim Oanh năm 2018 cũng có kết quả nghiên cứu tương tự và đến dự án nghiên cứu của TP.HCM do ADB hỗ trợ thực hiện giai đoạn 2023 - 2024 cũng cho ra kết quả giao thông đóng vai trò chính trong vấn đề bụi mịn... 

Bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh giải thích, ảnh hưởng của hoạt động giao thông bắt đầu từ quá trình đốt nhiên liệu, từ bụi cuốn trên lòng đường và ô nhiễm thứ cấp từ các phản ứng quang hóa sau đó trong môi trường. Tuy nhiên, cũng phải quan tâm đến các nguồn ô nhiễm khác như hoạt động công nghiệp, xây dựng và việc đốt phụ phẩm từ hoạt động nông nghiệp. Tại TP.HCM, việc đốt phụ phẩm nông nghiệp không có nhiều và phổ biến nhưng tình trạng đốt rác không đúng quy định vẫn còn tại một số địa bàn và phải việc này phải hạn chế tối đa. 

Theo bà Thanh, dù có lợi thế về khí hậu tự nhiên nhưng khi thực hiện giám sát ô nhiễm không khí quan trắc qua nhiều năm, TP.HCM vẫn có những thời điểm chất lượng bụi mịn PM2.5 vượt quá quy chuẩn cho phép. Mặc dù tỷ lệ vượt chuẩn chưa nhiều nhưng vẫn cao hơn so với khuyến nghị của WHO về môi trường không khí. 

Bà Thanh nhấn mạnh: Việc triển khai các giải pháp để kiểm soát nguồn thải là điều bắt buộc vì đây là việc duy nhất chúng ta có thể làm. Tính chất của ô nhiễm không khí rất khó để giải quyết so với các ô nhiễm khác và mang tính liên vùng, liên biên giới. Vì thế, cần những hành động quyết liệt với sự tham gia của hệ thống chính trị và cả xã hội. Không chỉ tập trung giải quyết xanh hóa trong giao thông mà phải thực hiện trong tất cả các ngành, từ giao thông, công nghiệp, nông nghiệp và kể cả hoạt động dân sinh. Không chỉ từ nhà nước, từng doanh nghiệp mà từng người dân đều phải tham gia.