Xóa bỏ xăng khoáng đã đủ sẵn sàng?

6 tháng nữa chỉ bán xăng sinh học E5, E10?

Theo Thông tư 50/2025 của Bộ Công thương quy định về lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống tại VN, từ 1.6.2026, xăng không chì (theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hiện hành) phải được phối trộn, pha chế thành xăng E10 để sử dụng cho động cơ xăng trên toàn quốc; xăng E5 RON92 được tiếp tục phối trộn, pha chế đến hết ngày 31.12.2030; dầu diesel sinh học B5, B10 cho động cơ sử dụng diesel chưa có quy định bắt buộc phải sử dụng. Thông tư của Bộ Công thương cũng nhấn mạnh, quá trình triển khai thực hiện lộ trình này, căn cứ vào tình hình thực tế về kinh tế, xã hội, kỹ thuật, công nghệ, cung cầu, giá cả…, Bộ trưởng Bộ Công thương sẽ xem xét, điều chỉnh tỷ lệ phối trộn, bổ sung chủng loại mặt hàng xăng kinh doanh trên thị trường phù hợp.

ẢNH: NHẬT THỊNH

Thực tế Thông tư 50 không đề cập yếu tố bắt buộc mua hay không mua xăng E10 từ ngày 1.6.2026, điều 4 của Thông tư không gián tiếp nói bán hay không bán chỉ xăng sinh học trên thị trường, nhưng quy định áp dụng xăng E10 cho "động cơ xăng trên toàn quốc" thì có thể hiểu, việc bán xăng khoáng sau thời điểm đó cũng không ai mua. Bởi các phương tiện đã dùng xăng sinh học rồi, không thể đổ lẫn lộn 2 loại được. Ngoài ra, tại điều 5 Thông tư 50 quy định về tổ chức thực hiện, nêu: Thương nhân kinh doanh xăng dầu, tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, phân phối, pha chế, kinh doanh nhiên liệu sinh học, xăng sinh học; thương nhân đầu mối sản xuất xăng dầu được phép sản xuất, bán xăng nền phục vụ phối trộn, pha chế xăng E5, E10 theo nhu cầu của thị trường khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Trên thị trường, xăng sinh học E10 được Tập đoàn Xăng dầu VN (Petrolimex) và Tổng công ty Dầu VN (PVOil) tổ chức bán thí điểm từ hơn 3 tháng qua (từ ngày 1.8) tại TP.HCM (36 cửa hàng xăng dầu Petrolimex) và Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ngãi (9 cửa hàng bán lẻ xăng dầu của PVOil). Cho đến bây giờ, các đơn vị này chưa có công bố chính thức về sản lượng xăng sinh học E10 bán ra. Tuy nhiên, qua trao đổi với một số cửa hàng bán lẻ xăng dầu khu vực TP.HCM cho thấy lượng xăng sinh học E10 bán ra không tăng nhiều so với thời gian đầu. Trong 2 tháng đầu triển khai, nguồn cung xăng E10 xuất bán ra thị trường khoảng 40 m3/ngày (1 m3 tương đương 1.000 lít), bình quân 1 cửa hàng bán hơn 1 m3 xăng E10. Một số cửa hàng bán lẻ xăng dầu tại TP.HCM cho hay xăng sinh học E10 chiếm khoảng 5 - 7% tổng sản lượng bán ra của cửa hàng. Tương tự, tại khu vực Hà Nội, sản lượng xăng E10 bán ra tại một số cửa hàng tăng từ 5% lên 15% trong hơn 3 tháng qua.

Bộ Công thương cho biết đến nay các doanh nghiệp (DN) đầu mối như Petrolimex, PVOil, Saigon Petro cho biết đã sẵn sàng về hạ tầng phối trộn và phân phối, bảo đảm cung ứng xăng E10 đồng bộ từ ngày 1.6.2026 trên phạm vi cả nước. Đây là nền tảng quan trọng để VN tự tin bước vào giai đoạn mới, khi E10 trở thành loại xăng duy nhất được lưu thông, thay thế hoàn toàn xăng khoáng truyền thống.

Doanh nghiệp kiến nghị lập lại lộ trình dài hơn

Phản ánh đến Báo Thanh Niên, một số DN bán lẻ xăng dầu cho biết trên thị trường có hơn 30 thương nhân đầu mối xăng dầu. Lộ trình phối trộn xăng E10 chỉ phù hợp với các thương nhân đầu mối có điều kiện, đã tổ chức lâu nay, thậm chí một số đã tổ chức bán thí điểm. Còn nhiều thương nhân đầu mối chỉ nhập khẩu, bán ra mà chưa tổ chức phối trộn, trong khi nhiều doanh nghiệp bán lẻ đang lấy từ nguồn này. "Lộ trình bắt buộc bán xăng E10 đại trà quá ngắn, gây nhiều khó khăn cho DN. Nếu không đáp ứng kịp, có thể có DN "rời sân chơi", lúc đó, thị trường chỉ tập trung các DN bán lẻ nhượng quyền của các đầu mối lớn và đại lý trực thuộc", một thương nhân đầu mối lo ngại.

Ông Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Công ty TNHH xăng dầu Hải Âu Phát, cùng nhiều DN bán lẻ xăng dầu kiến nghị: Nhà nước cần đưa ra lộ trình áp dụng xăng sinh học E10 từ 1 - 5 năm với các mục tiêu cụ thể như năm 2026 áp dụng tỷ lệ kinh doanh xăng E10 từ 20 - 25%, chủ yếu chuyển đổi từ các đơn vị đã kinh doanh xăng E5 như PVOil, Petrolimex; năm 2027 áp dụng tỷ lệ kinh doanh xăng E10 từ 25 - 35%, nhằm khuyến khích các đơn vị đã kinh doanh xăng E5 như PVOil, Petrolimex hỗ trợ và chuyển đổi kinh doanh E10 cho các đại lý nhượng quyền; từ 2028 - 2030 tăng tỷ lệ kinh doanh xăng E10 đến 100% và ngừng kinh doanh xăng khoáng từ năm 2030.

"Bên cạnh đó, cần có các chính sách, khung hỗ trợ pháp lý, kỹ thuật, tài chính để DN kinh doanh xăng dầu thuận lợi chuyển đổi kinh doanh xăng E10, thay vì buộc cả xã hội phải tái đầu tư để sử dụng xăng sinh học với chi phí rất lớn và lãng phí lớn", ông Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh.

Ở một góc nhìn khác, ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu VN, nhấn mạnh kinh doanh xăng dầu là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện, nên DN buộc phải đáp ứng các điều kiện được đưa ra mới hoạt động được. Lộ trình từ ngày 1.6.2026 xăng bán trên thị trường phải được phối trộn giữa nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống, áp dụng với các thương nhân đầu mối. Như vậy, thương nhân đầu mối ngoài việc nhập khẩu, mua bán xăng nền không chì, phải tuân thủ việc tổ chức, phối trộn xăng E5 RON92 và E10 theo nhu cầu của thị trường khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định pháp luật.

"Vấn đề này được bàn thảo lâu nay, lộ trình đang được đưa ra, có thay đổi gì thì tùy thuộc cơ quan chức năng. Bằng không, với quy định mới nhất từ Thông tư 50 của Bộ Công thương, từ nay đến đầu tháng 6.2026, tức còn hơn 6 tháng nữa, đầu mối kinh doanh xăng dầu muốn tiếp tục kinh doanh phải chấp hành quy định thôi", ông Bùi Ngọc Bảo nói.