Đề xuất cơ chế đặc thù gỡ khó cho 7 dự án BOT điện tỷ USD

Bộ Tài chính vừa gửi Bộ Tư pháp thẩm định hồ sơ Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 107/2023/QH15 của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Tại tờ trình gửi Chính phủ, Bộ Tài chính dẫn ý kiến của Bộ Công Thương về tác động của việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu đối với các dự án nhiệt điện BOT có bảo lãnh của Chính phủ. Theo rà soát, hiện có 7 dự án BOT điện thuộc diện này, trong đó có Mông Dương 2, Vĩnh Tân 1, Hải Dương, Duyên Hải 2, Nghi Sơn 2, Vân Phong 1 và Vũng Áng 2.

Tổng số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung mà 6/7 dự án dự kiến phải nộp khoảng 425,8 triệu USD. Riêng dự án Nghi Sơn 2 chịu thiệt hại lớn nhất, gần 190 triệu USD đến năm 2047; tiếp đến là Vĩnh Tân 1 với khoảng 65 triệu USD và Hải Dương khoảng 94 triệu USD. Dự án Duyên Hải 2 hiện chưa có số liệu đánh giá.

Các dự án này có quy mô vốn lớn, trong đó 75-80% vốn vay từ các tổ chức tín dụng quốc tế, 20-25% là vốn góp của nhà đầu tư.

Việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu có thể khiến các dự án BOT điện tại Việt Nam phát sinh nghĩa vụ thuế bổ sung hàng trăm triệu USD, ảnh hưởng dòng tiền và khả năng trả nợ. Bộ Công thương đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép miễn trừ áp dụng hoặc bổ sung cơ chế đặc thù để xử lý.

Bộ Công Thương cho biết, các dự án BOT điện đều được Chính phủ cam kết ổn định chính sách thuế để bảo đảm dòng tiền và khả năng trả nợ . Nếu phát sinh nghĩa vụ thuế bổ sung theo Nghị quyết 107/2023/QH15, nhà đầu tư có thể viện dẫn điều khoản “Sự kiện Chính phủ” trong hợp đồng BOT và yêu cầu bồi thường.

Một số phương án bù đắp đã được doanh nghiệp nêu, như tăng giá bán điện trong hợp đồng mua bán điện (PPA) hoặc gia hạn thời gian vận hành dự án. Tuy nhiên, Bộ Công Thương nhận định các giải pháp này đều khó khả thi: tăng giá điện ảnh hưởng đến ổn định vĩ mô và an ninh năng lượng, còn gia hạn vận hành sẽ vướng các hợp đồng đất đai, tài chính, hạ tầng và đi ngược quy hoạch điện quốc gia.

Do đó, Bộ Công Thương kiến nghị Bộ Tài chính trình Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép miễn trừ áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu đối với dự án BOT điện, hoặc bổ sung cơ chế miễn trừ phù hợp trong nghị định hướng dẫn chi tiết.

Trên cơ sở ý kiến của Bộ Công Thương, báo cáo Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết, Nghị quyết 107/2023/QH15 không có quy định miễn trừ và cũng không giao Chính phủ hướng dẫn nội dung này. Vì vậy, để áp dụng cơ chế đặc thù, cần trình Quốc hội ban hành nghị quyết sửa đổi, bổ sung.

Cơ quan này đề xuất bổ sung khoản 10 Điều 4 Nghị quyết 107. Cụ thể: “Số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn sẽ được xác định bằng 0 trong năm tài chính đối với các doanh nghiệp thực hiện dự án BOT điện với điều kiện hợp đồng xây dựng - vận hành - chuyển giao có cam kết về thuế và được ký kết trước ngày Nghị quyết 107 có hiệu lực thi hành (1/1/2024).

Trường hợp doanh nghiệp thực hiện dự án BOT điện là đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có nhiều hơn một đơn vị hợp thành tại Việt Nam thì số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn đối với doanh nghiệp này là số thuế được phân bổ theo tiêu chí thu nhập từ số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn của tập đoàn đa quốc gia và số thuế phân bổ được xác định bằng 0.

Trường hợp doanh nghiệp thực hiện dự án BOT điện là đơn vị hợp thành duy nhất hoặc là liên doanh duy nhất của tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam, doanh nghiệp nộp hồ sơ khai thuế theo quy định tại Điều 6 Nghị quyết này và thực hiện kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn bằng 0”.